Góry Kaczawskie. Poszukiwanie skał

Czterdziesta pierwsza wędrówka kaczawska, marzec.

Świerki, Sokołowa Góra, Pańska Wysoczka, Okole, Sołtysie Skały, Leśniak, Kęśniak, Czarcia Ambona.

To był dzień skał w masywie Okola. W ich w poszukiwaniu, a czasami są przemyślnie ukryte z dala od ścieżek, wśród drzew, spędziłem cały dzień, i na pewno nie wszystkie znalazłem.

Wyruszyłem z przełęczy oddzielającej Okole od Świerków, i właśnie ta góra była pierwszym moim celem. Bliziutko szosy stoją pierwsze skały, a są ich trzy, coraz wyższe, grupy. Widoków stamtąd nie ma, ale warto tam pójść dla samych skał, dla zobaczenia ich zawsze fantazyjnych, czasami niepokojących kształtów, dla poczucia dzikości tych miejsc, wdzierania się drzew na nagie kamienie, czasami na pionowe ściany, co zawsze mnie fascynowało będąc pokazem uporczywości życia. Znalazłem tam leśną ambonę, która nadała nazwę całej grupie skał, znalazłem też ciszę.

Tuż poniżej skał leśna droga opasuje wzgórze, widać z niej Podgórki z okolicznymi górami, a nieco dalej, za zakrętem drogi, otwiera się drugi widok, na Lubiechową i ciemny masyw Sokołowskich Wzgórz. Droga wychodzi tam z lasu na łąki opadające łagodnymi stokami do wsi, ładna, zielona droga po której idzie się tak lekko i chętnie; na mapie jej przebieg jest oznaczony dobrze, co wcale nie jest częste.

Zszedłem do wsi aby zobaczyć wylot drogi (kończy się na wprost niższego ujęcia wody) i aby nie iść szosą, zawróciłem. Dróżka prowadzi pod świerkami, niektóre z nich są okazałe: wysokie, grube, z koroną zaczynającą się gdzieś tam pod niebem. Gdy zatrzymam się pod takim drzewem, tuż przy szarym i równym pniu najeżonym patykami uschniętych gałązek, i spojrzę w górę, doznaję dziwnego uczucia: swojej małości i kontaktu z czymś niepojętym dla mnie, a jednocześnie znanym i swojskim. Z wielkim drzewem.

Wszedłem na szlak prowadzący na Okole, i po paru minutach znalazłem drugą z całego szeregu dzisiaj odnalezionych skał, Sokołową Górę; szczerze mówiąc wcale nie dla sokołów ta niewielka skałka. Nieco wyżej doszedłem do duktu pamiętanego z poprzedniej włóczęgi tutaj, duktu prowadzącego na Pańską Wysoczkę. Poszedłem nią licząc na kolejne skały, ale i chcąc rozpoznać przejście z tego wzgórza na Okole. Szczyt Wysoczki jest odkryty, ale zarastający brzozami, więc być może za kilka lat nie zobaczy się z niego dalekich widoków. Świeciło słońce, tak ładnymi czyniące nawet szare pnie bliskich świerków, ale i była delikatna mgiełka; ukrywając szczegóły oddalonej o 2 km Łysej Góry, przydawała jej tajemniczości niebieską patyną z odrobiną srebra.

Nieco na zachód, także w odsłoniętym stoku, tkwią urocze skałki, prawdopodobnie bezimienne. Od strony szczytu niewiele wystają ponad stok, jak to często bywa, ale z drugiej strony, z dołu, prezentują się całkiem okazale. Obrastają zieloniutkim mchem i kępkami czerwonych, drobnych roślin naskalnych, w słońcu wyglądając ciepło i ładnie. Zrobiłem tym skałom wiele zdjęć, na wszystkich chwytając w różnych ujęciach ten sam kontrast bliskich skał z wyrazistymi w słońcu kolorami i niebieskiego zarysu Łysej Góry chowającej się za woalem lekkiej mgiełki.

Pod szczytem Okola spotkałem dwoje ludzi, a piszę o tym zwykłym przecież fakcie z powodu jego rzadkości. Ludzi chodzących po tych górach dla nich samych spotyka się bardzo rzadko, a jeśli już, to albo tutaj, właśnie w okolicy Okola, albo gdzieś pod Skopcem. Nie pamiętam innych spotkań, mimo tylu dni spędzonych na kaczawskich ścieżkach.

Owszem, czasami spotykam ludzi, ale, pominąwszy mieszkańców najbliższej wioski zajmujących się sprawami gospodarczymi, są to ludzie chodzący interesownie: w poszukiwaniu agatów, żelastwa z czasów wojny, jakichś tajemnic poniemieckich. Parę tygodni temu mieszkaniec Chrośnicy, widząc mnie schodzącego z góry, zapytał się, czy szukam bunkrów niemieckich. Dzisiaj spotkałem mężczyznę chodzącego po lesie z wykrywaczem metali, chwilę rozmawiałem z nim, pytał czego szukam i nie uwierzył mi gdy powiedziałem, że niczego; dopytywał się o zawartość mojego wypchanego, jak podejrzliwie zauważył, plecaka. Dziwne to dla mnie i bardzo obce. Owszem, doskonale rozumiem ludzi nie odczuwających potrzeby chodzenia po górach, przecież i ja nie zawsze chodziłem, ale ci ludzie jakby w ogóle nie przyjmowali do wiadomości możliwości istnienia takiej potrzeby u innych ludzi.

Gdy byłem ostatnio na szczycie Okola, najwyższa skała, ta z resztkami starych poręczy, była oblodzona; nie wchodziłem na nią, bo o ile po suchej skale nie ma problemu wejść tam, wystarczy wysoko sięgnąć nogą i podciągnąć się trzymając słupek, to na lodzie łatwe nie jest, a już na pewno nie jest bezpieczne. Dzisiaj na płaskim wierzchu skały urządziłem przerwę na wypicie herbaty i zadzwonienie do domu. Wiele jest tam skał niezauważonych przeze mnie wcześniej, a może po prostu pominiętych. Dzisiaj przedarłem się przez gęste chaszcze ku grupie dzikich skał okazalszych od szczytowych, zaintrygowany ich ścianami pionowymi z jednej strony ścianami, jakby urżnięte były piłą tytana. Wśród wspomnianych chaszczy wiele było ściętych drzewek; wydaje mi się, że w ten sposób leśnicy dbają o widoki z tych najpopularniejszych skał w Górach Kaczawskich.

Poszedłem niebieskim szlakiem w stronę Leśniaka, i dalej, aż do końca masywu. Następna duża grupa skał, to Sołtysie Skały. Łatwo trafić na nie, widać je ze szlaku, chociaż dopiero gdy podejdzie się bliżej, widać je wszystkie i w całej różnorodności ich kształtów. Z drogi widzi się czarne lub szare kształty między drzewami, a gdy podejdzie się bliżej, za nimi dostrzega się drugie, wyższe, a jedne i drugie rosną, czasami nawet potężnieją w swoich niepokojących kształtach. Kilkanaście metrów nade mną sterczał czarny, krzywy, pochylony komin. Wydawało się, że zaraz zawali się wprost na mnie. U jego podstawy leży rumowisko skalne podobne do stożka usypiskowego; dołem jest omszały, poprzerastany drzewami, wyżej nagi i czarny; chybotliwe kamienie stukały głucho, gdy szedłem ku kominowi. W miarę zdobywania wysokości, skała zmieniała swoje kształty stając się zwykłym pochylonym głazem tracącym podobieństwo do komina. Gdy obchodziłem go od drugiej, znacznie łagodniejszej strony, głaz znowu zmieniał się, na powrót przybierając kształt czarnego komina wieńczącego skalisko.

Szczytowa skała Leśniaka jest prostym głazem wysokości paru metrów. Z jednej strony wejście jest łatwe, a ze szczytu ma się ograniczone drzewami widoki na północ.

Ładna jest ta moja dzisiejsza droga, mimo iż bez odległych widoków. Właśnie tutaj, drogą wiodącą wzdłuż masywu, szedłem parę lat temu; jeszcze pamiętam smak radości tamtego słonecznego dnia…

Usiadłem pod jakąś skałą na zwalonym drzewie; gdy zabrakło odgłosów mojego marszu, usłyszałem ciszę. Najmniejszy powiem nie poruszył gałązkami drzew, nie słyszałem też ptaków. Cisza. Słuchałem jej. Podobała mi się. Po chwili gdzieś za mną, z nieskończonej odległości, dobiegł mnie szum, jakby motoru – odgłos z innego świata.

Skały Kęśniaka przypominały mi starą słodycz kupowaną w dzieciństwie, nazywała się szczypka, była bardzo słodka i barwiła wargi. Szczypka łamała się dokładnie tak, jak połamane są te skały pełne zakamarków. 

Spodziewałbym się innych kształtów gdyby miały powstać w naturalnych procesach, natomiast te skały są jakby rozszarpane wybuchem z trzech stron, podczas gdy czwarta jest równą pionową płaszczyzną, czasami przewieszoną. Skały są czarne, zielone i zimne. Ich warstwy są mocno pochylone - ślad po zamierzchłych czasach działania górotwórczych sił próbujących przewrócić ziemię.

Ostatnią skałą, najbliższą krańcowi masywu, jest Czarcia Ambona. Myszkując po zboczach doszedłem do przełęczy pod Wywołańcem, ale Ambony nie znalazłem. Wszedłem na żółty szlak prowadzący podnóżem masywu z powrotem na Okole, ale gdy tylko zobaczyłem między drzewami skały na stoku, poszedłem tam, a po wdrapaniu się wyżej, rozpoznałem ostatnie skały ku którym zszedłem idąc górną drogą. Uznałem, iż z całej grupy znalezionych tam skał, a jest ich sporo, cześć bliższa Leśniakowi zwie się Kęśniakiem, zachodnia natomiast, czyli bliższa krańcowi masywu, jest Czarcią Amboną, ale gdzie przebiega granica nazw, nie wiem.

Gdzieś tam, idąc ku kolejnym skałom, przechodziłem obok małego, ledwie kilka gałązek mającego, krzaczka z zielonymi już listkami i rozchylającymi się właśnie różowymi kwiatkami. Chciałem obejrzeć skały, a wracając przyjrzeć się dokładniej kwiatom, ale wróciwszy nie znalazłem krzaczka. Kluczyłem, zawracałem, rozglądałem się, nadaremnie.

Zszedłem na brzeg lasu, i tą granicą poszedłem na wschód, ku znanej mi i lubianej polance na zboczu Pańskiej Wysoczki. Kiedyś stały tam ławy, chyba też stoły, teraz tylko widoki zostały. Bliski już był koniec dnia, Łysa nadal stała za niebieskim woalem, ale jakby innym, mniej w nim było srebrzystości, więcej ciepłej żółci i perłowej poświaty bliżej słońca.

Mogłem zejść do szosy na brzegu lasu i przejść nią do samochodu, i w tamtą stronę poszedłem, ale gdy mijałem dukt prowadzący w bok, w stronę szczytu Wysoczki, skręciłem, nie wiem czy bardziej z niechęci marszu szosą, czy może z chęci przypomnienia sobie przebiegu drogi. U podnóża góry stoi grupa skał, nie mają nazwy, na mojej mapie nawet nie są zaznaczone, ale warte są zobaczenia: wysokie, strzeliste, wyglądają jak miniaturka gór typu alpejskiego. Natomiast wyżej, już nad skałami, zobaczyłem na pniach świerków pomarańczowe światło zachodzącego słońca. Gdy po paru minutach doszedłem tam, zobaczyłem piękny widok: surowy, gęsty bór świerkowy, oglądany pod światło niskiego słońca, stał czarny, nocny, zastygły, niemy, a w wąskich prześwitach między pniami drzew świeciło jasne, mimo iż zachodzące, słońce – jakby gdzieś tam, za drzewami, otwarto piec z roztopioną miedzią, a ta jaśniejącymi strugami przelewała się między czarnymi słupami drzew.

Jadąc na nocleg do Proboszczowa, do znanego mi już „Zaczarowanego ogrodu”, zerkałem na mijane wzgórza rozpoznając je i ciesząc się ich znajomością, ale dopiero po zatrzymaniu się i obejrzeniu mapy zidentyfikowałem jedną z większych mijanych gór: to była Wielisławka, która w ten sposób po raz kolejny zaskoczyła mnie. Poczułem coś podobnego do wyrzutu sumienia z domieszką wstydu, dziwne odczucie, ale to ono właśnie wzbudziło we mnie pragnienie ponownego odwiedzenia tej góry. Zrezygnowałem z części jutrzejszych planów, rezerwując sobie parę godzin na wizytę u tej mojej starej znajomej.