O fascynacji górami

130219

Na zaprzyjaźnionym blogu dowiedziałem się o książce, którą ze względu na podobieństwa do mojej chciałem przeczytać. Później miałem okazję wymienić listy z autorką, a wiadomo, że taka znajomość wzmaga ciekawość książki.

Maria Dolczewska, „Izery. Moja rowerowa przestrzeń”

Oglądając kupiony egzemplarz (a mam w nim dedykację autorki) zauważyłem odruchową reakcję porównywania do mojej książki. Muszę przyznać, że wypadała korzystniej dla książki Mari: sztywne okładki, zdjęcia zamieszczone przy odpowiadającym im opisom, dobry papier, wstążka zakładkowa, a nadto reprodukcje akwarel autorki. Ładna książeczka. Co w niej?

Fascynacja górami, tak po prostu.

Po swoich górach Maria jeździ rowerem, idealnym środkiem lokomocji ze względu na rozległość jej gór i na ogół niewielkie nachylenia licznych tam tras rowerowych. Nie ogranicza się wyłącznie do polskiej części Gór Izerskich; sporą część książki zajmują opisy czeskich Gór Izerskich.

Maria Dolczewska raczej nie przywiązuje znaczenia do cudzych opinii o miejscach. Kierując się swoją estetyką, ciekawością i wrażliwością, nawet jeśli odwiedzi znane miejsca, wynajduje w nich swoje własne zakątki, drobiazgi niezauważane przez innych, a dla niej nabierające pierwszorzędnych walorów urody i bliskości. Ciekawie wyglądające drzewo, zdobiący obejście dziwny ludzik wyrzezany w drewnie, religijna figurka postawiona wśród skał, stare płaskorzeźby znalezione na kościelnym murze, wiekowa chałupinka przycupnięta na końcu bocznej uliczki, ale też niebieski horyzont, kamienista górska rzeka, odległe mury zamku wyłaniające się z zieloności drzew, ale i chwile przy stole w miłym hoteliku ukrytym wśród izerskich górek. Z takich cegiełek, dodając jakże proustowskie związki przeszłości z przeżywaną chwilą, buduje swój własny obraz przestrzeni wokół siebie, obraz jedyny i jej tylko właściwy. Kobiecy obraz, dodam. Trudno byłoby mi wskazać konkretne przyczyny, jednakże ilekroć czytam książkę napisaną przez kobietę, mam wrażenie ciekawej i pociągającej odmienności tak charakterystycznej dla pań; tak też było przy lekturze tej książki.

Maria wie, że za zakrętem drogi, w mijanym tyleż razy zaułku, na końcu niczym niewyróżniającej się dróżki lub przy zapomnianej uliczce w małej wiosce, znaleźć można coś pięknego, niedostrzeganego lub niedocenianego wcześniej. Wystarczy zboczyć z trasy, dać szansę miejscom. Magiczna jest jej przestrzeń, pełna dziwów, a i skrzata… może niekoniecznie się spotka, ale na miejscu będzie oczekiwanie jego pojawienia się. Na przykład wśród konarów starej lipy, na której licznie przysiadły motyle nadając jej wyjątkowego uroku.

U autorki wrażenia z przeżywania chwil w swoich górach nabierają cech intymnego, osobistego związku, który kojarzy się mi z modlitwą. Chwila, gdy Maria usiadła na brzegu swojej rzeki, daleko od cywilizacji, i w ciszy kontemplowała przyrodę, była modlitwą.

Z przyjemnością i oczywiście ze zrozumieniem zauważyłem fascynację autorki dużymi drzewami, ponieważ jest ona i we mnie. Wydaje się, że i Maria odczuwa w sąsiedztwie takich drzew coś podobnego do emanacji… czegoś. Może ich siły witalnej? Duszy rozumianej tak, jak rozumiał Arystoteles?

Obraz zainteresowań autorki i ich śladów w książce powinienem jeszcze uzupełnić o zabytki i wszelkie starocia, co wypadałoby powiązać z chwilami przy starych drzewach. Czy podziwia zdobną kutą bramę lub rzeźbioną szafę, czy kładzie dłoń na pniu wielkiego drzewa, Maria jakby odczuwała jedność czasu, związek życia, także swojego, z przeszłością – i ślady tegoż są w książce.

W świecie wypełnionym po brzegi bezwartościowymi informacjami, wiecznym pośpiechem, „zaliczaniem” ładnych miejsc i coraz dziwniejszymi audycjami telewizyjnymi, książka Marii może być widziana jako powrót do tego, co naprawdę ważne: do siebie i do przyrody.