Orsk, czyli o niechlujstwie

130319

Przez kilka lat jeździłem w góry drogą numer 3, a dojeżdżałem do niej dwunastką, więc przez Głogów. Jechałem zakolem, ale głównymi drogami, co w zimie nierzadko ma znaczenie. Parę lat temu rozkopano moją drogę, trójkę prowadzącą z północy do Czech przez Jelenią Górę. Całą zimę jeździłem niekończącymi się objazdami, w końcu wybrałem inną drogę, najkrótszą ale boczną, z licznymi zakrętami i skrzyżowaniami. Przed pierwszą jazdą nową trasą dokładnie obejrzałem jej przebieg na googlach, w rezultacie udało mi się dojechać bez przygód. Wracając, a dodam, że w obie strony jeżdżę nocą, więc przy ograniczonej widoczności, dojechałem do skrzyżowania bez drogowskazu. Hmm... chyba w lewo – niejasna myśl w głowie. Skręciłem, i po chwili zobaczyłem drogowskaz, wskazywał na Orsk i Głogów. Nie wiem, gdzie jest Orsk, wiedziałem jednak, że moja droga o numerze 323 nie prowadzi do Głogowa, a do Leszna przez Górę, i na wszystkich wcześniejszych drogowskazach te miasta były wymieniane. Widocznie źle skręciłem, pomyślałem, ale może niejasność wyjaśni się na najbliższym skrzyżowaniu. Po kilku kilometrach znowu pojawił się Orsk, na kolejnym też, ale uparcie jechałem dalej. W końcu na piechotę nie idę, więc 10 czy 20 kilometrów więcej... Kilkanaście kilometrów dalej z tablicy znikł Orsk, a pojawiło się Leszno, byłem więc na dobrej drodze. Tutaj jest pokazana moja trasa.

Później rozszyfrowałem łamigłówkę. Cały czas jechałem swoją drogą, 323, znalazłem nawet tabliczkę z tym numerem przy felernym drogowskazie. Dalej moja droga krzyżuje się z inną, która faktycznie prowadzi do Głogowa. Orsk okazał się być małą wioską leżącą na uboczu, nie przy mojej drodze. Może tam mieszkał ten, który ustalał treści drogowskazów? A dlaczego Głogów, skoro przez to miasto droga 323 nie prowadzi? Wszak – pewnie myślał ten specjalista od zarządzania ruchem drogowym – tą drogą dojedzie się do Głogowa i do Orska, więc treść jest prawidłowa.

Owszem, dojedzie się, ale jadąc tędy dojedzie się też do Warszawy, Suwałk i Ustrzyk Górnych. Dojedzie się też do Pcimia Dolnego pod Kielcami i do setek innych wiosek, czyli po prostu nie można bez niejasności dowolnie wybierać sobie miejscowości do których można dojechać jadąc w określonym kierunku, ani zamieszczać ich nazw na drogowskazie. Na nim jest miejsce wyłącznie na miejscowości leżące przy drodze, na dokładkę wybranych według powszechnie przyjętego klucza.

Tutaj właśnie ujawnia się to, czemu nadałem umowną nazwę orska: niechlujność myślenia i lenistwo.

Powie ktoś, że trzeba wzruszyć ramionami? Staram się tak robić, ale nie potrafię przywyknąć, zbyt poważnie traktując służbowe obowiązki i szanując mienie publiczne, nadto ceniąc poprawność, celowość i logikę. Wszak za nasze pieniądze stawia się drogowskazy po to, żeby wskazywały drogę, a nie żeby pokazywały ignorancję i myślowe upośledzenie inżynierów ruchu drogowego.

Każdy z kierowców zna podobne przykładu absurdów, zapewne niektórzy przekonali się – jak ja – o nieskuteczności interwencji, tutaj chciałem zwrócić uwagę na powszechność orsków nie tylko na drogowskazach.

Ileż ich jest w programach komputerowych! Toż to dżungla poplątanych drogowskazów, w których góra i dół, zamknij i wyłącz, zapisz i skasuj, Leszno i Głogów, często bywają synonimami; to dżungla, w której najprostsze funkcje potrafią być starannie ukryte w labiryncie absurdów i pseudologiki.

Dwa przykłady orsków typu „światło w lodówce”.

Wiadomo, że gdy otworzy się drzwi lodówki, zapali się światło. Po zamknięciu światło gaśnie, po kolejnym otwarciu zapala się i tak w nieskończoność. Ciekawe, kiedy się nie zapali...

Kiedyś zarejestrowałem się na facebooku i coś tam napisałem o sobie. System zapytał, czy ta informacja ma być publiczna, czy prywatna. Kliknąłem przycisk „publiczna”, strona się przeładowała i pojawiło się to samo pytanie. Coś nie zadziałało, pomyślałem, i kliknąłem ponownie. Po chwili zobaczyłem to samo pytanie. Próbowałem jeszcze parokrotnie z zerowym skutkiem, w końcu machnąłem ręką zniechęcony i ostatecznie postawiłem krzyżyk na facebooku.

Kupiłem tani telefon do używania w pracy, jest z funkcją obsługi dwóch kart sim. Włożyłem jedną, w menu odfajkowałem pracę na jednej karcie, ale po wyjściu na ekranie pojawiło się żądanie włożenia drugiej karty. Myśląc o swoim błędzie, wszedłem w menu i ponownie kliknąłem funkcję pracy na jednej karcie. Bez skutku. Jaki miałby być ten skutek? Tak jak na stronie facebooka, tak i tutaj, potwierdzenie przyjęcia polecenia, a tym samym nie bombardowanie mnie przypominaniem o drugiej karcie ani pytaniami, na które już się odpowiedziało.

Ilekroć spojrzę na ekran, widzę na nim żądanie włożenia drugiej karty sim – jakbym zamykał i otwierał lodówkę sprawdzając, kiedy w końcu to światło się nie zapali. Albo kiedy moje oczekiwania zetkną się z zamiarem programisty.

Otwórzcie większość instrukcji obsługi, albo uruchomcie funkcję pomocy w jakimkolwiek programie komputerowym, a znajdziecie orski.

Czasami w niektórych gazetach, częściej na tablicach reklamowych i w internetowych artykułach, orsk objawia się nie tylko niechlujnością językową, ale i orskową logiką.

To, co najbardziej mi przeszkadza w programach komputerowych, to konieczność nagięcia swojej logiki, swoich przyzwyczajeń i oczekiwań, swojego sposobu porządkowania informacji i wyobrażenia komunikacji z urządzeniem, do wymysłów programisty, nieznanej mi osoby, która jakże często ma zupełnie inny bieg skojarzeń i której logika znacznie odbiega od mojej. Tutaj akurat nie wyceniam tych logik, po prostu stwierdzam znaczne między nimi różnice.

Gdy książka mi nie pasuje, nie czytam jej; gdy obraz nie podoba, nie oglądam go, a niepasującej muzyki nie słucham, natomiast zmuszany jestem do ekwilibrystyki umysłowej przez obcą osobą nie mogąc uciec, nie mając wyboru, i jeszcze muszę za to płacić (nie, czasami mam wybór, ale rzadko, nader rzadko).

Takie sytuacje przypominają gwałt na mojej psychice.

* * *

Jeśli już marudzę, powiem o innego rodzaju orska. O wmawianiu konsumentom co jest dobre, modne, nam potrzebne, co mamy kupować, a to na przykładzie baterii do smartfonów.

Na ostatnim wyjeździe w góry prądu w telefonie zabrakło o godzinie 14, mimo że o szóstej bateria była w pełni naładowana. Fakt, korzystałem z urządzenie intensywnie: trochę (może dwa kwadranse) GPS, rozmowa, parę smsów, no i przede wszystkim dużo zdjęć, ale przecież to typowe funkcje smartfona. Codzienną praktyką wielu ludzi jest podładowywanie baterii przy każdej okazji: w domu, w pracy, w samochodzie. Gdy przyjdzie do jego używania tam, gdzie nie ma gniazdek, ludzie zabierają zewnętrzne baterie i kabelki. Parę razy widziałem osoby rozmawiające przez telefon, od którego biegł kabelek do kieszeni – niewątpliwie do power banku.

Nawiasem mówiąc, dlaczego tak powszechnie używamy angielskich zwrotów? Przecież wiele z nich brzmi w naszym języku idiotycznie. Bank mocy – też mi coś! A jak brzmi „czym mogę służyć” w ustach telefonistki firmy chcącej być nowoczesną?...

Mój znajomy jakże słusznie zauważył, że teraz telefony na powrót mają kabelki. Chodziło o podobieństwo do tradycyjnych telefonów: tam kabelek do słuchawki, tutaj do ładowarki.

Słowem: pojemność stosowanych baterii jest ewidentnie za mała, a producenci nadal prześcigają się w produkcji coraz cieńszych telefonów.

Moim pierwszym prawdziwie kieszonkowym telefonem komórkowym była nokia 450, w latach dziewięćdziesiątych obiekt pożądania, a początkowo też przejaw zamożności. Z tyłu telefonu była dopinana na zatrzask bateria, a w sprzedaży były cienkie i grube; niemal wszyscy używali grubych; fakt ten należy podkreślić. Wystawały one z tyłu telefonu, pogrubiały go, ale pozwalały na dłuższe korzystanie bez doładowania. Wymiana baterii trwała parę sekund.

Dlaczego teraz nie produkuje się telefonów z możliwością szybkiej wymiany baterii? Nie znajduję konkretnego powodu, czyli żadnej straty u producentów, a nawet odwrotnie: byłby zysk ze zwiększonej ilości sprzedanych baterii. Za to słyszę i widzę podkreślanie cienkości smartfonów przez siebie produkowanych i zapewnienia, że wszyscy użytkownicy właśnie takich pożądają.

Prosty rachunek wykazuje, iż pogrubienie telefonu o 2 milimetry zwiększyłoby objętość baterii dwukrotnie, a telefon nadal byłby cienki.

Owszem, do garnituru lepszy byłby cieńszy, do małej kobiecej dłoni czy kieszonki z żakiecie też (właściwie to nie wiem, czy żakiety mają kieszonki, a nawet nie wiem, jak wygląda żakiet), ale mając wybór, można byłoby podłączyć cieniutką baterię, albo założyć grubą – w zależności od potrzeby. Pozbawia się nas tego wyboru wmawiając nam, że wyboru już dokonaliśmy: koniecznie chcemy nosić telefony ponownie kabelkowe, a pełni szczęścia zaznamy trzymając milimetrowy telefon z baterią wystarczającą na calutką godzinę użytkowania.

Co to jest, do cholery?

To też jest orsk, tyle że w nieco innej postaci.

* * *

Zostająca w tyle za formalnym wykształceniem umiejętność logicznego myślenia, połączona w nieumiejętnością poprawnego przełożenia myśli na słowa, także nachalne urabianie klientów przez wielkie korporacje, stają się znakami naszych czasów.

Porusza mną powszechna akceptacja tego stanu rzeczy.