Chemia, mit i miłość

260520

Wspomniawszy swój dawno temu napisany tekst o chemii miłości, postanowiłem wrócić do tematu, ujmując go nieco inaczej.
Kiedyś czytałem artykuł o miłości, a ściślej o jej chemii. Otóż odkryto hormon miłości – fenyloetyloaminę, sprawcę tych wszystkich objawów zakochania, o których zwykle mniemamy, że są rezultatem stanu naszej duszy, czy, jak kto woli, serca. Tego hormonu trzeba coraz więcej aby podtrzymać objawy, a to z powodu uodpornienia organizmu, i zwykle po 2 – 3 latach następuje załamanie jego wytwarzania i w rezultacie miłość się kończy.

Miłość ma być chemią??
Czy to może być prawdą?
Czy sprowadzenie miłości do chemii nie jest podobne do pomiarów wagi piękna?

Czy takie jej widzenie nie przypomina rysunku technicznego z przekrojami najlepszych ludzkich odruchów i odczuć?

Czyż miłość można wyrazić w ten sposób? Opisać ją wzorami chemicznymi?

Takie i podobne pytania zadawałem sobie wtedy, czując w sobie bunt. Teraz mniej we mnie buntu, więcej rozwagi i zadumy.

Odpowiedź na te pytania nie jest łatwa, ponieważ mimo oczywistego istnienia niewyrażalnego naukowo pierwiastka miłości, prawdą są te wzory chemiczne. Chemia miłości.

Jest tutaj zderzenie dwóch zupełnie odmiennych prawd, dwóch miłości.

Na wiele rodzajów silnych uczuć ludzkich mamy tylko jedną nazwę: miłość. Tutaj mowa jest o tym rozkosznym, wariackim, nieliczącym się z nikim i z niczym zakochaniu, oraz o wzniosłym uczuciu najgłębszego przywiązania do drugiej osoby, ale jedna i druga miłość ma wspólną cechę wyróżniającą spośród innych uczuć: obie są miłościami erotycznymi.

Pierwszy rodzaj miłości jest skutkiem działania na nas Natury, a ta posługuje się silnymi skłonnościami do osób płci odmiennej wpisanymi w nasz mózg i… fenyloetyloaminą. Wspólne działanie tych dwóch czynników czyni nas zakochanymi, przy czym daleko częściej zdarza się to ludziom młodym, w czym też widać rękę Natury, a cel jej zabiegów jest oczywisty.

Ludzie w moim wieku mają skłonność do lekceważącego traktowania tych młodzieńczych miłości, przeciwstawiając jej dojrzałą, długotrwałą miłość między stałymi partnerami. Nie piszę „małżonkami”, ponieważ nie można przypisywać tego uczucia li tylko małżeństwom i tylko osobom odmiennych płci.

Przeciwstawiać nie można, ponieważ tylko na gruncie przygotowanym przez tę płomienną miłość, przez zakochanie, możliwe jest zbudowanie stałego związku między dwojgiem ludzi, istniejącego już bez fenyloetyloaminy.

Tracimy przyspieszone bicie serca na jej widok, ale w zamian wyraźniej czujemy i bardziej doceniamy emanację jej ciepła; możemy już normalnie usypiać, bez dokuczliwych wątpliwości i niepewności, a budząc się jesteśmy spokojni, bo wiemy, że ona jest obok. Nasze myśli odzyskują swobodę lotu, nieskrępowane przymusem myślenia o niej, ale teraz same, gdy tylko są zmęczone, zawracają ku niej dla odzyskania sił.

Przedziwny stan transformacji uczuć, w którym dotyk jej dłoni, kiedyś budzący pożądanie, teraz budzi także potrzebę pocałowania, przytulenia i świadomość przeżywania dobrego czasu.

Każde z nich dwojga jest skończoną całością, jednak jedno bez drugiego czułoby się niepełne, bo pobawione swojej istotnej części. Słabe, samotne i bezbronne wobec wydarzeń życia.

Trudno się dziwić wczesnemu powstaniu idei połówek. Ta powszechnie znana idea pochodzi od Platona, a napisał o niej w swoim dialogu filozoficznym „Uczta”. Słowa włożył w usta Arystofanesa, historycznej osoby, komediopisarza (nieco sprośne są jego komedie) i uczestnika tytułowej uczty.

Przy okazji słowo o niej samej. Odbyła się w domu zwycięscy w zawodach, ale nie sportowych; wybierano najlepsze tragedie. Po zjedzeniu kolacji bawiono się słowami: każdy uczestnik miał ułożyć na poczekaniu pean ku czci Erosa. Najwznioślejszy wygłosił Sokrates, a najbardziej znany jest ten Arystofanesa.

Wyobrażacie sobie coś takiego teraz i tutaj na uczcie? Wygłaszanie mów pochwalnych bóstwu w towarzystwie, z pucharem w dłoni?

>> A jeśli kiedy taki czy jakikolwiek inny człowiek przypadkiem znajdzie swoją drugą połowę, wtedy nagle dziwny na nich czar jakiś pada, dziwnie jedno drugiemu zaczyna być miłe, bliskie, kochane tak, że nawet na krótki czas nie chcą się rozdzielać od siebie. I niektórzy życie całe pędzą tak przy sobie, a nie umieliby nawet powiedzieć, czego jedno chce od drugiego. Bo chyba nikt nie przypuści, żeby to tylko rozkosze wspólne sprawiały, że im tak dziwnie dobrze być, za wszystko w świecie, razem. Nie. Ich obojga dusze, widocznie, czegoś innego pragną, czego nie umieją w słowa ubrać, i dusza swe pragnienia przeczuwa tylko i odgaduje. I nie wiedzieliby, co odpowiedzieć mają, gdyby tak nad ich łożem Hefajstos z narzędziami stanął i zapytał: “Czego wy chcecie od siebie, ludzie?” Nie wiedzieliby, czego. Więc gdyby znowu pytał: “Prawda, że chcecie tak się złączyć w jedno, możliwie najściślej, żebyście się ani w dzień, ani w nocy nie rozłączali? Jeżeli tego chcecie, ja was spoję i zlutuję w jedno, tak że dwojgiem będąc, jedną staniecie się istotą. I aż do skonu razem będziecie żyli, niby jeden człowiek, a potem, po wspólnej śmierci, będziecie w Hadesie nie dwojgiem istot, lecz znowu jednym cieniem. Więc patrzcie, czy tego pragniecie i czy będziecie zadowoleni, jeżeli wam się to pragnienie spełni.” Gdyby to usłyszeli, z pewnością żadne by się nie wzbraniało ani by nie mówiło, że czego innego chce, ale by się każdemu po prostu zdawało, że słyszy to, do czego oboje już od dawna dążyli, do stopienia się w jedno w uściskach i ciał zespoleniu. A stąd to wszystko pochodzi, że dawna natura nasza była właśnie taka, że były z nas kiedyś skończone całości. Miłość jest na imię temu popędowi i dążeniu do uzupełnienia siebie, do całości. (…) <<

Miłość jest dążeniem do uzupełnienia siebie...

Nieco idealistyczne widzenie, owszem, i poetyckie. Taki właśnie  był Platon, ale czyż jego wizja nie jest urzekająca?

Czasami, gdy w lecie widzę napis na koszulce „Szukam drugiej połowy”, czuję coś dziwnego. Trudną do nazwania i niemożliwą do opisu nić łączącą tamten wieczór sprzed 2400 lat w Atenach, z letnim dniem w kraju, który dla Greków był na pół mityczną krainą północy.

Mnie platońska wizja urzeka od lat. Napisałem trzy powieści, czwarta czeka na dokończenie, a wszystkie są o miłości. Jedną z nich niektórzy bywalcy bloga poznali po wydrukowaniu, drugą w części, jest tutaj, o trzeciej napiszę parę słów.

Chronologicznie jest pierwszą, napisałem ją niemal dwadzieścia lat temu pod wpływem tych właśnie słów Platona. Jest moją fantazją na temat peanu Arystofanesa. Próbą wcielenia w życie tutaj i teraz idei spotkania platońskich połówek. Wyszły mi dziwne rzeczy, ale nadal pomysł mam za dobry i o ile wiem, oryginalny. Nikt jeszcze nie napisał powieści na ten temat.

Pamiętam, że wiele czasu zastanawiałem się, jak ci dwoje mogliby odczuwać siebie, jak widzieć drugą osobę, która przecież drugą nie była, albo była tylko chwilowo. Wszak opisywałem platońską ideę, a to znaczy, że ci dwoje byli jednością, mimo życia w dwóch ciałach.

„Ściskając jej małą dłoń tak, jakbym brał w rękę drogocenną porcelanę, poczułem coś dziwnego. Wtedy nie wiedziałem co to było, dopiero sporo później zacząłem się domyślać. Dorota chyba też, bo wyrwała mi dłoń ze swojej i spojrzała na nią, zdziwiona.

-Stało się coś?

-Nie, nic. Jakby... Nie wiem – wzruszyła ramionami, podnosząc głowę.”

To fragment pierwszego rozdziału, ich bodajże drugie spotkanie. Co poczuli? Dotyk i dotykanie jednocześnie. Wszak byli platońską jednością. W tej powieści też nie brakuje fantazji, a mitologii greckiej jest dużo, przy czym nie jest ona wspomnieniem kultury antycznej, a częścią ich życia. Oni oboje żyją w dwóch światach – i taki jest tytuł tej obszernej dwutomowej powieści.

Jest szansa na jej poprawienie (dwadzieścia lat wiele zmienia) i próbę zainteresowania nią wydawnictwa. Niewielka, ale jest.

Miałem dodać jeszcze jeden z opisów ich intymnych chwil, ale może jednak poprzestanę na tym jednym cytacie. Głupie u mężczyzny: trochę się wstydzę ich publikacji.

* * *

Jeszcze o wydanej historii miłości.

Byłem i jestem ciekawy jej postrzegania przez czytelniczki, ale też ciekawi mnie wybór podobających się fragmentów.

Niżej wklejam pierwszy, zamieszczony w jednej z recenzji, mając nadzieję na powiększenie ich ilości przez czytelniczki w komentarzach niżej. Zapraszam.

„Z nią wszystkie dni takie były i są. Nie pamiętam innych. Może i były gorsze nasze dni, ale pamiętam tylko te dobre. Ona zwykły dzień listopada potrafi zmienić w ciepły dzień wakacji, a czyni to w tak tajemny sposób, że nierzadko zastanawiałem się, dlaczego ten dzień tak mi się podobał. Dopiero gdy nie było jej tak długo, zrozumiałem: dni były dobre, bo spędzone z nią.”