Sierpniowe dni

Pierwszy dzień sierpnia.

Dzisiaj, jak do wielu lat, myślę o Powstaniu Warszawskim. To jedna z niewielu pamiętanych przeze mnie rocznic, co dziwi mnie bardzo, bo niby dlaczego akurat ta rocznica, skoro mam kłopoty z zapamiętaniem wielu innych, bliższych mi dat?

Nie wiem, chociaż wydaje mi się, że może to mieć związek z pewną moją minioną fascynacją.

Jeszcze niedawno powiedziałbym, że trwa w nas ślad miłości do niegdyś kochanej osoby, ale teraz, po wielu swoich przemyśleniach, a zwłaszcza po lekturze dzieła Prousta, nie jestem tego pewny. Możliwe, że ów ślad pozbawiony już jest adresata, że ku tej osobie nie prowadzi już żadna ścieżka, a to, co pozostaje i co jest w nas wieczne, to pamięć cząstki naszego życia duchowego, a więc życia najważniejszego, bo prawdziwie naszego. Ale, niejako z drugiej strony, myśli takie kojarzą się mi z obrazem miłości nakreślonym przez Sokratesa w Uczcie – właśnie przez wspólny im brak adresata, bo miłość, o której mówił tam Sokrates, obywała się bez drugiej osoby – i zapewne z tego powodu nie bardzo potrafię w pełni przyjąć ich za swoje. Buntując się, przywołuję twarze bliskich mi kiedyś osób, szukam w sobie śladów owych bliskości i znajduję je. Chwytam się tych śladów odganiając od siebie wątpliwości, które zaraz zlatują się by mnie dręczyć, i mówię sobie, iż nie ma uczuć mijających bez śladu. Wszystkie, także najdawniejsze i najkrótsze, na co dzień niepamiętane i niewspominane, w swojej najbardziej cennej, może najwznioślejszej, może najsilniej przeżytej, cząstce trwają w nas nadal, zajmując w naszej pamięci miejsce wyróżnione naszym pragnieniem i tęsknotą.

Dzisiaj przez moment byłem zdziwiony widokiem jaskółek: to one jeszcze są tutaj? Jakby ten cały szereg ostatnich dni, pochmurnych i deszczowych, pozbawił mnie świadomości trwania lata.

Czuję dzisiaj wyjątkowo silny smutek wieczorny. Właściwie wcale nie jestem smutny, ale… jestem. Nie wiem. Żal kończącego się dnia? Jakaś dziwna nostalgia i nagle wzbudzona, daremna już teraz, po zachodzie, potrzeba zobaczenia słońca jeszcze raz. Słuchałem Patetycznej Czajkowskiego. Adagio lamentoso bardzo pasowało do mojego nastroju.

Fascynujący kontrast: plaża, wyjątkowo spokojne dzisiaj morze, niskie słońce przebijające się przez chmury, kamień gniotący mnie w tyłek, i książka o ewolucji.

„…geny – a nie osobniki, gatunki ani cała biosfera – są zróżnicowane i podlegają doborowi w ramach procesów ewolucyjnych, oraz że dobór ten odbywa się pod kątem ich zdolności do szerzenia się w populacji, a nie pod kątem siły, dostosowania czy korzyści dla kogokolwiek.”

(„Richard Dawkins. Ewolucja myślenia”, str.147)

Podnoszę głowę żeby chwilę zatrzymać się nad słowami, które niosą tyleż treści i tyleż wyjaśniają. Nisko nad granatowym horyzontem widzę rozmazaną plamę czerwieni, jedyny ślad słońca, a bardziej na lewo w wodę uderzają błyskawice zbliżającej się burzy. Powietrze jest nieruchome i gorące, woda spokojna, niemal gładka. Pochylam się nad książką.

Przygotowywałem kontener mieszkalny do zimy: zamknąłem żaluzje, odłączyłem wodę, zalałem niezamarzającym płynem syfony, uporządkowałem klucze, pozbierałem jakieś pozostawione drobiazgi i wychodząc zgasiłem światła.

Krzątając się przy tych zajęciach, ponownie odczuwałem przedziwne połączenie wrażeń i myśli, razem tworzących ten wyjątkowy, tak ceniony przeze mnie i tak trudny do zdefiniowania nastrój. Jest w nim odrobina smutku osamotnienia, szczypta żalu do czasu, jest tęsknota, bezradność i pogodzenie, jest też odczuwanie miłości do moich bliskich, a wszystko to lekkie, pastelowe, przyjazne, miłe i cenne, jakby oświetlone tak lubianym przeze mnie niskim słońcem letniego dnia.

Nie wiem, jakie wspólne miano nadać tym odczuciom, ale mam chęć wystawić je naprzeciw słyszanemu kiedyś oskarżeniu o to, że nie potrzebuję innych ludzi.

Kontener zapadł w zimowy sen, z którego obudzę go w czerwcu, gdy wejdę do ciemnego środka, wciągnę w płuca zatęchły zapach szukając w nim śladów tego lata i pobytu tutaj mojej rodziny; przymykając oczy włączę światło i pomyślę, że wszystko jeszcze przede mną: lato i ich przyjazd tutaj.

Przedwczoraj pracowałem 21 godzin non stop, wczoraj 9,5, dzisiaj 12, ale że w ostatnią noc udało mi się przespać calutkie dziewięć godzin, mam nadzieję na parę godzin dla siebie.

Rok temu mój camping stał dokładnie w tym samym miejscu nowotomyskiego parku, w cieniu dorodnych olsz, w którym stoi i teraz. Dokładnie rok temu w czasie kolacji gapiłem się, jak gapiłem się dzisiaj, na ostatnie ślady słońca uczepione wierzchołków wysokiej kępy brzóz pod którymi stoją stoły naszej jadalni, a wieczorem patrzyłem na ogromniejące w mroku pnie olsz.

Sama, zupełnie sama, pojawiła się w głowie myśl o tym roku: co cennego mi dał? Nie przywoływałem wspomnień, z ciekawością czekałem na ich pojawienie się. Pierwszą była myśl o kilku uroczych chwilach z Małgosią, druga była widokiem Bartka gryzącego kolbę kukurydzy, w moment później zamajaczyły mi góry, a po nich szereg innych obrazów związanych z dziećmi i przeżyciami ducha, jakże niewiele mających styczności ze światem zewnętrznym.

Dzisiejszy wieczór jest wspaniałym prezentem dla mnie od tego roku, symbolicznie kończącego się właśnie teraz: odkryłem rzeźby Berniniego i zachłysnąłem się ich urokiem.

Przeglądarka google wyświetliła mi wśród setek zdjęć niedokończoną rzeźbę nieznanego artysty: dwoje całujących się młodych ludzi, omalże dzieci, wyłaniających się z kamienia ze swoją młodością, miłością i uczuciami. Od razu wspomniałem Jeńców Michała Anioła – niedokończonych jak tych dwoje i jak oni pełnych życia.

Dopisek.

Ojej, właśnie wróciłem z wyprawy po internetowym świecie; poznałem w nim Augusta Rodina, autora tyluż  cudnych rzeźb. Obaj artyści, Bernini i Rodin, wspaniale zakończyli ten mój rok wyznaczony pobytami pod olszami parku w Nowym Tomyślu.

Dając mapę Gór Kaczawskich do pokrycia folią w zakładzie usługowym, usłyszałem od pracownika zapytanie o przyczynę nieużywania przeze mnie GPS z mapą do wędrówek pieszych.

Poczuwszy w sobie sprzeciw na myśl o GPS, odpowiedziałem, że w czasie tych wędrówek chciałbym odejść od cywilizacji i zwykłego otoczenia tak daleko, jak tylko się da, a nie iść halami czy lasami z elektronicznym gadżetem w ręku.

Na jednej ze stron o Bieszczadach czytałem relację z zimowego wejścia na Rawkę. Autor znał nie tylko temperaturę powietrza i szybkość wiatru, ale i swoją pozycję z wysokością, ilość spalanych kalorii, szybkość bicia serca i jeszcze coś, już nie pamiętam co. Niejako dla kontrastu wspomniałem pierwsze lata swoich górskich wędrówek, gdy nie miałem ani odpowiednich butów, ani nawet plecaka, nic nie miałem poza starym, nietrzymającym ciepła termosem, a wycieczki wcale nie były przez te braki mniej udane; może jedynie zsuwający się z ramienia pasek torby przeszkadzał mi trochę. Teraz butów mam kilka par, mam plecak, termosy i nawet kije, ale też chciałbym zostać przy tym wyposażeniu, nie tylko z powodu pieniędzy, i bez tych różnych GPSów wydawanych w sporych ilościach, ale głównie dla uchronienia się przed odczuwanym przytłaczaniem mnie tymi urządzeniami. Idąc w góry, powinno się zostawiać cywilizację w dole, zabierając ze sobą tylko to, co niezbędne: dobre buty, ubranie odporne na wiatr i deszcz, mapę, no i parę drobiazgów na wszelki wypadek, jak na przykład nóż czy latarka.

Czemu piszę o tak oczywistych sprawach? Bo brakuje mi gór. Pisząc, jestem bliżej nich.

Znalezione w gazecie: empatia rozumiana po tybetańsku, to niemożność zniesienia widoku cudzego cierpienia.