Dzień w Górach Izerskich

280118

Z parkingu przy Zakręcie Śmierci na drodze 358 żółtym szlakiem na Wysoki Kamień via Czarna Góra. Dalej czerwonym szlakiem do Wysokiej Kopy via Zwalisko.

Powrót tą samą trasą.

Decyzja wyjazdu w Góry Izerskie była wspólna: uznaliśmy, że co prawda jazda będzie długa, ale we dwóch decyzję podjąć łatwiej niż samemu, a i podróż milej minie. Mój towarzysz nie znał tej trasy, ja chciałem przypomnieć sobie dawno nie widziane miejsca.

Wędrówka była prawdziwie zimowa: zaśnieżonym szlakiem szliśmy w zamarzającym deszczu i we mgle, przy sporym wietrze. Dali nie zobaczyliśmy, ale nie narzekam. Byłem, gdzie być chciałem po raz pierwszy od ośmiu lat, rozmawiałem z dawno nie widzianym kolegą i… po prostu podobało mi się to zimowe włóczenie. Mój towarzysz żartując powiedział, że mogliśmy siedzieć w ciepłym pokoju, a zdecydowaliśmy się na wstawanie w nocy, parogodzinną jazdę i łażenie po deszczu i w zimnie. Dlaczego? Trudne pytanie.

Dla mnie, zimowego łazika, niesprzyjające warunki są jakby przypisane do wędrówek, wszak o tej porze roku opady, chmury czy wiatry nie są rzadkością, ale to spodziewanie tylko w części tłumaczy decyzję wyjazdu i pozytywną ocenę wyprawy.

W złym dla mnie czasie mówię sobie, że jadąc na łazęgę uciekam od kłopotów, od nielubianych ludzi i pracy, ale przecież wiem, że tak tylko bywa, i to raczej rzadko. Smutek zimowego krajobrazu przyciśniętego burymi chmurami odciska się we mnie nostalgią, którą… chyba lubię. Może z powodu współgrania nastrojów, może swoim wyciszeniem i nakierowaniem na słuchanie?

Czasami myślę, że tajemnica tkwi w nierzadkim i raczej odruchowym ujmowaniu się za słabszym, brzydszym, nieporadnym, nieudanym, przegrywającym, niepozornym. Prędzej zbliżę się do nieudacznika niż do człowieka, któremu wszystko się udaje, bardziej wzruszy mnie niepozorna iglica niż ogrodowa róża, a zapłakanego dnia po prostu mi szkoda. Z biegiem lat coraz bardziej cenię czas, a za stracony mam dzień swoich złości, narzekań, nicnierobienia. Dzień pozytywnie oceniony odwdzięcza się stając się dobrym dniem – i vice versa.

Bywa, że zwykły dzień, taki jak tysiące naszych niepamiętanych dni, pamięć zachowa wbrew spodziewaniu, niechby tylko w jednej jego chwili, w jednym wrażeniu, widoku, myśli czy w geście. Bywa, że dzień uznawany przez nas za wyjątkowy ginie w niepamięci, a chwila z tego zwykłego szarego dnia trwa i jest dla nas cenna.

Będąc poprzednio na Wysokim Kamieniu, a było to w słoneczny dzień czerwca 2010 roku, widziałem górę, która mi się spodobała. W wyborze dzisiejszej trasy jej wspomnienie chyba miało swój udział, skoro namawiałem na start z parkingu przy Zakręcie Śmierci i pójście szlakiem wiodącym przez szczyt Czarnej Góry.

Nota bene, ten zakręt na szosie jeśli zasługuje na swoją nazwę, to chyba tylko z powodu wypadku, do którego być może na nim doszło. Przejeżdża się go spokojnie i bezpiecznie trzydziestką, a nawet szybciej. W moich górach są bardziej niebezpieczne, ot, chociażby na wschodnim podjeździe na Rząśnicką Przełęcz.

Na Wysokim Kamieniu jest wyjątkowa budowla, i to z paru powodów: jest prywatnym schroniskiem (a w naszym kraju to rzadkość), które nie jest schroniskiem, ponieważ nie można się w nim schronić, jako że przed wieczorem jest zamykane, a właściciel jedzie sobie do swojego schroniska w mieście. Budowla byłaby niebrzydka, gdyby nie przytłaczająca ją okrągła baszta, a ordynarna blacha dachu na ładnych kamiennych murach dopełnia obrazu budynku. Tuż obok powstaje okazała wieża widokowa. Budowana jest z kamienia w stylu wieży obronnej; może być ładna, jeśli nie zostanie sknocona przy pracach wykończeniowych.

Na trasie spotkaliśmy dwoje młodych ludzi, szli na dach Gór Izerskich, a w planach mieli jeszcze dzisiaj wejść na Skopca, najwyższy szczyt Gór Kaczawskich, chcąc w tym roku zdobyć Koronę Gór Polski. Kiedyś też zamierzałem to zrobić, zostało mi ledwie kilka szczytów, ale uznałem, że korona jest bardzo niewygodnym i niepraktycznym nakryciem głowy: nie dość, że ciężka i piłuje w czoło, to i nazbyt jest przewiewna, ale nie wykluczam dokończenia dzieła. W czasie rozmowy dowiedziałem się o rekordzie wynoszącym 76 godzin czasu wejścia na wszystkie szczyty. Niecałe cztery doby. Dobry wyczyn sportowy i jako taki godny pochwały, ale czy jest w nim coś nadto? Ideą odznaczenia PTTK zwanego „Koroną Gór Polski” było propagowanie turystyki górskiej, więc poznawanie gór; odznaka miała być jedną z form potwierdzenia owej znajomości.

Odnoszę wrażenie, że coraz więcej ludzi ogranicza ducha „Korony” do samej litery regulaminu: wejścia na szczyt. Nie podoba mi się to, mimo iż ludzie ci i tak są pewnego rodzaju elitą, skoro jednak idą w góry nie ograniczając się do ich obejrzenia na googlach.

Czerwony szlak przebiega niecały kilometr od punktu uznawanego za szczyt Wysokiej Kopy. Piszę tak, ponieważ w zasadzie szczytu tam nie ma. Jest zarastająca sporymi już świerkami rozległa podmokła łąka, na której obecnie trudno dopatrzeć się najwyższego punktu.

Gdy byłem tam kilka lat temu, świerki sięgały pasa, więc widać było ukształtowanie terenu, teraz drzewa nas przerosły i o wejściu na szczyt dowiadujemy się z tabliczki zawieszonej na świerku, a trafić łatwo, ponieważ wiedzie tam wydeptana ścieżka. Ze szlaku wszystkie ślady tam skręcały, dalej droga była dziewicza, co można było stwierdzić z całą pewnością patrząc na zalegający śnieg. Zwróciłem uwagę na ten szczegół, ponieważ skojarzyłem go z tamtą parą i rozmową o szybkim zdobywaniu wszystkich szczytów naszych gór. Przez cały dzień wędrowania moimi górami najczęściej nie spotykam człowieka – za wyjątkiem szlaku na Skopiec, szczytu zaliczanego do Korony Gór Polski; tam często widuję turystów.

Nie bardzo wiem dlaczego odczuwam niezgodę i odrobinę obcości, skoro i ja myślałem o koronie. Może dlatego, że nie jeździłem samochodem jak najbliżej szczytu, jak tamci dwoje, którzy planowali pojechać pod Przełęcz Komarnicką, a z niej na Skopca jest 30 minut w spacerowym tempie.

Odczuwam też samolubną radość: moje góry są bezpieczne, wszak nie ma tam nic do zdobywania, sprawdzania czy bicia rekordów. Ludzie odfajkują Skopiec i pójdą sobie zostawiając mnie sam na sam z Górami Kaczawskimi.

Rozległe, słabo zaznaczone szczyty izerskie z płytkimi dolinami między nimi sprzyjają powstawaniu mokradeł. Wystarczy niewielka niecka ze skalistym dnem bez odpływu wody, by w rezultacie tworzyły się torfowiska, a przynajmniej podmokłe łąki. Wiedziałem o tym, przecież wiedziałem, ale, gamoń, tak byłem pewny swoich butów, że widząc przed sobą podchodzące wodą zagłębienie w śniegu, postawiłem tam stopę. But zagłębił się kilka centymetrów, ale gdy zrobiłem drugi krok, usłyszałem mlaśnięcie i teren wokół mnie błyskawicznie się podniósł. Takie miałem wrażenie, ale wiadomo, że to ja stałem niżej wpadłszy po biodro, ponieważ pod grubą warstwą śniegu było podmokłe miejsce. Na kolanie poczułem zimny okład, ale na szczęście nie zastanawiałem się jak to miewam w zwyczaju, nie rozglądałem ani nie analizowałem sytuacji, tylko odruchowo wbiłem pięści w śnieg i wyrwałem się z bajora. Mając ciasno zapięte ochraniacze, w ciągu sekundy woda nie wleje się do butów nawet jeśli sięga pod kolana, co zdarzyło mi się sprawdzić w czasie przechodzenia strumienia po dnie. Zdążyłem, w bucie miałem sucho, a spodnie na kolanie szybko wyschły.

Mgła odebrała nam dal, ale dodała uroku skałom i lasom. Zwłaszcza skałom: pod zapłakanym niebem, we mgle, wśród nagich i czarnych drzew, z łachami śniegów, ich surowa uroda jak zawsze czyni na mnie wrażenie.

Zwróciliśmy uwagę na liczne porosty rosnące na drzewach. Kiedyś wydawało mi się, że są oznaką choroby drzew, teraz wiem, że jest zupełnie inaczej: drzewom nie szkodzą, nic od nich nie biorąc i niewiele ważąc, a ich obecność świadczy nie o chorobie, a o czystości powietrza. Porosty rosną wszędzie, w najbardziej skrajnych warunkach, na przykład na skałach w wysokich górach. Znoszą siarczyste mrozy i długie susze, nie znoszą przemysłowych zanieczyszczeń, jak na przykład tlenków siarki i azotu. Kolorowe kępy porostów na drzewach i skałach izerskich są dowodem na duże zmiany, jakie zaszły w naszym podejściu do przyrody od czasu klęski ekologicznej lat osiemdziesiątych, gdy w Górach Izerskich nie tylko prosty, ale i bardziej od nich wytrzymałe drzewa umierały zatrute wyziewami przemysłu. Pocieszająca jest szybkość odnawiania się ekosystemów, wszak stoją jeszcze kikuty drzew z tamtych lat, a wśród nich rosną nowe drzewa na których zadomowiły się te dziwne roślinki – dowód poprawy.

Próbowałem zidentyfikować widziane porosty. Ładnie i trochę niesamowicie wyglądające kępki wiszących włosów to zapewne brodaczka, ale nie wiem jaka, natomiast szaro-niebieskawe, najczęściej widziane porosty, to pustułka, chyba pęcherzykowata.

Ojej, trafiłem na stronę znawców porostów (formalnie grzybów), a tych rośnie w naszym kraju 1600 gatunków!

Rozgadałem się, więc może na tym poprzestanę. Przecież już w niedzielę droga doczeka się mnie, ja drogi, a spotkania z nią nie omieszkam opisać.

Zdjęcia porostów skopiowałem ze strony nagrzyby.pl