Etykiety

Moja książka

Wrażenia i chwile

 150422 Dzisiaj jest umowny dzień premiery mojej nowej książki.    „Książka jest o wrażeniach, o przeżywaniu zwykłych dni i zdarzeń, o chwi...

wtorek, 29 października 2019

Kolorowe Jeziorka i Konie Apokalipsy w Rudawach Janowickich

271019
Rudawy Janowickie: Kolorowe Jeziorka w masywie Wielkiej Kopy.
Przejazd do Czarnowa, wejście na Ostrą Małą i na Skalnik.

Na mapie Kolorowe Jeziorka są w górnym prawym rogu. Zieloną linią zaznaczyłem drogę przejazdu do Czarnowa, a niebieską nasz szlak na Skalnik.

Jak zwykle, kiedy jesteśmy poza moimi górami, przewodnikiem jest Janek. Zaproponowałem Rudawy, on wyznaczył trasę, a ja nazbyt ostrożnie policzyłem czas przejazdu. W rezultacie na miejsce przyjechaliśmy pół godziny przed brzaskiem, ale nic to, czasu wystarczyło akurat na śniadanie i drugą kawę.
Na terenie starych wyrobisk, gdzie utworzyły się malownicze jeziorka, byliśmy pierwsi. Co prawda mój aparat uznał porę za zbyt wczesną na robienie zdjęć, ale za to nikt nie wchodził w kadr.
Wiele słyszałem o tych miejscach, ale dopiero dzisiaj je poznałem. Ładnie tam jest. Rzadko spotykany las, bo z przewagą sosen, a drzewa te mam za jaśniejsze, bardziej słoneczne, od „zimowych” świerków tworzących większość lasów sudeckich. Dużo fantazyjnych kształtów skał o zróżnicowanej i kolorowej strukturze, parę wykutych przez ludzi jaskiń, wiele skalnych grzęd i półek, przejść między skałami, zakamarków do odkrywania, no i oczywiście same jeziorka. Ich sławionych kolorów nie widziałem, może tylko niewyraźne ślady, poziom wód miały bardzo niski, ale mimo tych braków wrażenie robiły dobre. Skały są mało spoiste, miejscami rozsypują się, a że wiele w nich siarczków, były kiedyś dobywane i używane do produkcji kwasów. Kopalnię zamknięto dawno temu, tu i ówdzie pojawiły się drzewa, wody opadowe i gruntowe rozpuszczając związki chemiczne zawarte w podłożu, utworzyły kolorowe jeziorka, a na koniec pojawili się ludzie zaciekawieni ich wyglądem.



Zwróciłem uwagę na otoczenie. Otóż miejsce jest tak popularne wśród niedzielnych turystów, że w jego pobliżu zbudowano kilka prowizorycznych parkingów, najwyraźniej płatnych, postawiono miejsca do odpoczynku z ławami, stołami i zadaszeniami, wiele jest koszy na śmieci (a widzieliśmy, że są opróżniane), jest nawet bar.
Główne ścieżki wokół jeziorek mają szerokość kilku metrów i są klepiskiem z wystającymi korzeniami. Te drogi też zrobiły na mnie wrażenie, zarówno wyglądem, jak i przyczynami swojego powstania.


Otóż w górach mało jest ziemi. Im wyżej i bardziej stromo, tym mniej. Na ogół jest jej kilka, najwyżej kilkanaście centymetrów, głębiej jest skała. Ta warstwa gleby umożliwia wzrost drzewom i roślinkom leśnego poszycia, a tworzy się bardzo powoli, nawet tysiące lat. Na miejscu utrzymywana jest korzeniami roślin leśnych, zwłaszcza tych małych roślinek, po których chodzimy nie zwracając na nie uwagi. Gdy ich zabraknie, naga ziemia podlega szybkim procesom denudacyjnym, jak to fachowo mówią geolodzy. Czyli jest osadzana niżej, głównie przez deszcz i wiatr. Jest po prostu rozwiewana i spłukiwana, ale też i przenoszona niżej w bieżnikach butów. Poziom takich wydeptanych dróg stopniowo się obniża, korzenie drzew są odsłaniane, a w końcu gleba znika i zostaje sama skała. Widziałem takie ścieżki w Tatrach i Bieszczadach. Na terenach chronionych, pracownicy parków zagradzają dzikie ścieżki i stosując odpowiednie zabiegi, wspomagani wiedzą naukowców, mozolnie odtwarzają pierwotny wygląd miejsc. Nie o idee tutaj chodzi, a o wygląd całych gór – żeby nie były nagą kupą kamieni. Chodzi o równowagę bardzo wrażliwego w górach ekosystemu, utrzymującego przy życiu mnóstwo gatunków zwierząt i roślin, nierzadko endemicznych.
Nie piszę o tym chcąc zakazać ludziom wstępu w góry. Piszę, aby uświadomić negatywny wpływ masowej turystyki na naturę i przekonać do konieczności jej chronienia. Na początek wiele nie trzeba: wystarczy nie śmiecić i nie wydeptywać nowych ścieżek.
Skoro mianujemy się panami Ziemi, jej ochrona, z całym bogactwem ziemskiego życia, powinna być naszym kategorycznym obowiązkiem.
Drugim naszym celem były dwa bliskie sobie szczyty: Ostra Mała i Skalnik, najwyższy szczyt całych Rudaw. Miałbym nie lada kłopoty z dojechaniem, gdyby nie google, no i oczywiście smartfon potrafiący pełnić funkcję GPS. Kręta droga przez parę kilometrów wiodła ostro pod górę. Na grzbiecie silnik omalże zagotował wodę. Zatrzymałem się tam dla wspaniałych widoków. Były swojskie w stronę moich gór, a nieznane i prawdziwie górskie na południe, w stronę Gór Kamiennych i kresu Karkonoszy.


Tutaj widać drogę i widoki na południe. Jeśli przejedzie się nieco na północ (do góry mapy), odsłoni się widok w stronę Gór Kaczawskich.
Obok długiej linii lasów, biegły łąki po wzgórzach i górach hen, aż po horyzont. Od razu pojawiła się myśl o ich przejściu. Już przeglądałem mapę ustalając przejście od Gór Ołowianych po południowy kres Rudaw, a może i dalej, aż po Bramę Lubawską i granicę Polski. W krótszej wersji trasa miałaby w linii prostej 10 km, czyli praktycznie 15 do 20, więc nie do przejścia (zwłaszcza wobec spodziewanych obejść) w obie strony w jeden jesienny czy zimowy dzień, ale kiedyś ją przejdę. Dla widoków niemal na całej długości, dla uroku wędrówki bezdrożem w ciszy i samotności.
Wracam na naszą dzisiejszą trasę.
Gadające pudełeczko kazało mi skręcać w lewo z bocznej i krętej drogi, a ja do ostatniej chwili, nie widząc wąskiej i opadającej asfaltowej ścieżki udającej szosę, byłem pewny pomyłki googli. Jednak nie. Droga miała szerokość dwóch metrów, i stała przy niej tablica nakazująca jazdę z łańcuchami na kołach. Nie dziwię się, i na pewno nie pojadę tam w zimie.
Parking okazał się nieco szerszym końcem tej drogi, a miejsca nie było. Kręciłem się trochę, nim przytuliłem swoją niemałą landarę do krzaków. Stała tak mocno pochylona, że pasy się zablokowały, jak się okazało przy wyjeżdżaniu, ale możliwość przejazdu dla innych samochodów zachowałem.
Naszą drogę w obie strony, Janek ustalił innymi szlakami, obydwa wiodły lasami. Godzinę w spacerowym tempie.
Pod pierwszym szczytem stoi grupa ładnych skał o dziwnej i budzącej ciekawość nazwie: Konie Apokalipsy. Poza pierwszą, najniżej stojącą, trudno dopatrzeć się podobieństwa do koni, Może autor nazwy chciał po prostu zaintrygować turystów. Mnie sprowadziła w to miejsce głównie nazwa, więc pomysł był udany.




Nie mam serca do tych wszystkich proroctw, chyba że są pięknie napisane, ale Janowe raczej takie nie są, wspomnę więc tylko, że nazwy koni nie są podawane (tylko ich maści), ale miana jeźdźców owszem. To Wojna, Zaraz, Głód i Śmierć. Doborowe towarzystwo, cholera. Nie ma ich w tych metalicznie szarych skałach granitowych, ale to i dobrze. Zostajemy sami z ładnym dziełem natury, w znacznej mierze uwolnieni od lęków ludzi dawniej żyjących.
Skały mają kilka metrów wysokości, a że rosną w świerkowym borze, widoków z nich nie ma. Natomiast niewiele dalej, na szczycie Ostrej Małej, są dwie grupy okazalszych skał stojących na krawędzi szczytowego wypłaszczenia, widoki z nich są bardzo rozległe, i niewiele im brakuje do pełnej panoramy. Widać Kotlinę Jeleniogórską, Góry Kaczawskie i Sokole, liczne miasteczka i wioski. Zdaje się, że Izery majaczą na granicy widzialności, no i oczywiście Karkonosze. Nieodległa Śnieżka wygląda stamtąd naprawdę majestatycznie. Wyraźnie widać jej górowanie nad całym pasmem karkonoskim i stromiznę jej zboczy.



Stojąc tam i próbując utrzymać równowagę w porywach silnego wiatru, po raz kolejny doceniłem zalety miejsc zapewniających widoki na mniejsze odległości i z nieco mniejszej wysokości, ponieważ szczegóły widać wtedy wyraźnie. Rozległość widoków z Ostrej Małej jest tak duża, że w pobliżu horyzontu góry roztapiają się w niebieskościach i widać tylko ich niewyraźne zarysy. Widoki z takiego miejsca oszałamiają, owszem, ale potrzebna jest dobra przejrzystość powietrza, a taka wcale nie jest częsta.
Nie od razu wszystkie, a powoli, krok po kroku, identyfikowałem szczyty kaczawskie. Każdy kolejny, któremu udało się przypiąć miano, cieszył. Znak, że trzeba mi wracać w moje góry.

PS 1
Nieodkrywcza myśl o zdjęciach.
Zauważyłem, że zdjęcia, na których jest dużo drobnych i pomieszanych szczegółów bez wyraźnego pierwszego planu, na przykład gęsty las, chaszcze, rozległe rumowiska skalne w lesie czy łąki, albo odległe i mało wyraźne widoki, wychodzą często niedane. Zastanawiając się nad powodami, zauważyłem pewne cechy postrzegania świata naszym wzrokiem. Otóż my rozdzielamy takie poplątane, zagmatwane obrazy na części i oglądamy je kolejno. Patrząc na fragment, wyróżniamy go ostrością widzenia i postrzegania, a następnie przenosimy wzrok na inną część, i dopiero po przyjrzeniu się wszystkim fragmentom, które nas interesującą, tworzymy obraz całości. Aparat chwyta wszystko naraz i w rezultacie beznadziejnie miesza szczegóły, tworząc mało wyraźny bałagan widoczny na zdjęciach.
Bywa też, że przyglądamy się tylko jednemu wybranemu fragmentowi, a jego obraz i nasze wrażenia przenosimy na całość. Podobnie postępuje pisarz, który w opisie paru scenek zawiera wyraźne wyobrażenie rozległego obrazu. Homer był pierwszym w naszym kręgu kulturowym, który to potrafił.

PS2
Warto przypomnieć zasadę, do której niedawno doszedłem:
Klasą jest posiadanie niewielu rzeczy.

PS3
O słowach słów parę.
Znowu widziałem tablicę z idiotycznym, nielogicznym, źle napisanym zdaniem:
„Dziękujemy, że byliście z nami”.
Dziękuje się za coś, a nie za „że”.
Ostatecznie można napisać tak: „Dziękujemy za to, że byliście z nami”, ale moim zdaniem struktura „za to, że” zgrabną nie jest. To wygodny wytrych. Za najpoprawniejszą mam formę „Dziękujemy za bycie z nami”.












9 komentarzy:

  1. Widzę konie w skałach, widzę kolory w jeziorkach ... może gdyby było inne oświetlenie, byłyby wyraźniejsze, a może tylko zdjęcia innych osób są podciągnięte, obrobione i stwarzają iluzję:-) bardzo zniszczone podłoże, może korzenie drzew wyglądają ciekawie, ale jeszcze starczy ziemi, żeby je utrzymać; z kolei trzeba by wszystko obarierować, wyznaczyć ścieżki, a to z kolei odarłoby miejsce z naturalnego uroku; w Bieszczadach Wysokich budowane są schody na szczyty, ale i tak ludzie chodzą obok; wszystko robi masowa turystyka, ten ogrom ludzi, który przechodzi ścieżkami, choćby na butach wyniesie mnóstwo podłoża, woda deszczowa wypłucze, topniejące śniegi wiosną zabiorą; pojechałeś na Skalnik, żeby zobaczyć swoje Kaczawy:-) jakoś nie mogę doszukać się zwykłego entuzjazmu, radości wędrowania jak w innych postach; rozumiem, licznie odwiedzane miejsca można zobaczyć raz i wrócić na swoje stare szlaki:-) pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pozwolisz Krzysiek, że odpowiem Marii w sprawie Kolorowych Jeziorek.
      Jest ich cztery. Żółty Stawek, Jeziorko Purpurowe i Błękitne oraz Zielony Stawek. Akweny przyjmują zabarwienie od minerałów wypłukiwanych ze skał przez wodę. Żółty Stawek i Zielony Stawek pojawiają się okresowo, najczęściej po wiosennych roztopach.
      To miejsce, po raz pierwszy odwiedziłem wczesnym latem w 1994 roku i wtedy byłem nim oczarowany. Później odwiedzałem je kilkakrotnie. Uroda kolorów tych jeziorek zmienia się w ciągu roku. Najpiękniejsze są późną wiosną i wczesnym latem. Przekonałem się, że głębia barwy uwidacznia się w jasnym słońcu i o tym pisałem w temacie: Kolory uczuć.

      Usuń
    2. Tak, wiele zależy od oświetlenia, no i wody musi być dostatecznie dużo, aby był efekt; tak pełna oczekiwań pojechałam na Słowacji do Benatiny, też jeziorko w kamieniołomie; no i co? dzień pochmurny i zielonkawy odcień wody, który tak mi się spodobał na zdjęciach, widać było ledwo, ledwo.

      Usuń
  2. Odpowiedzi
    1. Mario, podobały mi się widziane miejsca. Zarówno rejon jeziorek, jak i skały na górze. Podobały się widoki z szosy, jednak i ja zauważyłem nieco inny ton tekstu. Myślę, że odwykłem od ludzi na szlaku. Teraz stanem dla mnie naturalnym i oczekiwanym jest brak ludzi lub widzenie ich sporadycznie. Częsta obecność przeszkadza mi w moim tete-a-tete z przyrodą.
      Rudawy podobają mi się; byłem w nich dziewięć razy, a na przykład w Górach Bialskich raz. W Rudawy będę wracał, w Bialskie nie wiem, chociaż nie wykluczam. Jednak jedynie do Kaczawskich czuję przywiązanie, pewną formę związku emocjonalnego. Jeśli pisze się tekst uczciwie, to znaczy tak, jak się czuje, ta emocjonalność będzie zauważalna.
      Jeziorka są w dolinie, od południowej strony jest spore wzgórze zasłaniające słońce, zwłaszcza o tej porze. Janek mówił, że dobrze są oświetlone właściwie tylko w lecie. No i było dość wcześnie, gdy tam chodziliśmy. Stąd niedostatki zdjęć.

      Usuń
  3. Kolorowe Jeziorka są terenem mocno przez niedzielnych turystów obleganym i przez to zniszczonym.Ludziom brakuje wyobraźni. Rudawy to bardzo ciekawe góry, lubię czasem je odwiedzić, ale zawsze zahaczam wtedy o... browar w Miedziance 😂

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Anno, słyszałem o tym browarze, ale nie było okazji tam pójść, głównie z powodu mojej chytrości drogi.
      Miedziankę wybrałem na miejsce początkowe planowanej trasy. Właśnie stamtąd, od stóp Gór Ołowianych, chciałbym przejść odkrytymi zboczami gór aż po, być może, Bramę Lubawską. Popracuję trochę nad szczegółami tej trasy i pójdę. Jedno jest pewne: na zdecydowanej większości tej trasy, niedzielnych turystów nie spotkam.
      Jeziorka warto było zobaczyć, wydeptane klepisko wokół też. Pierwsze dla niewątpliwej urody, drugie dla lepszego uświadomienia sobie naszego wpływu na przyrodę.
      Owszem, zgadzam się: zdecydowana większość ludzi jedzie tam, gdzie jadą inni ludzie.

      Usuń
  4. Krzysiek, tak szybko zamieściłeś opis tamtego dnia, chyba konie niosły Ciebie.
    Wojna, Zaraza, Głód i Śmierć to imiona jeźdźców Apokalipsy, a konie temu nie są winne. To bardzo poczciwe zwierzęta.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Janku, z powodu przestawienia czasu wróciliśmy wcześniej, więc wieczorem udało mi się uporządkować zdjęcia, a w poniedziałek nie miałem pilnych listów do wysłania ani innych zajęć, więc napisałem tekst. We wtorek zrobiłem korektę, dodałem postscriptum, wybrałem zdjęcia na blog, no i w ten sposób pobiłem rekord.
      Ten pośpiech miał konkretne powody: dzisiaj miałem dużo innych zajęć przy komputerze, a jutro czekają mnie przygotowania do wyjazdu i wczesne położenie się spać. Czasu mieć nie będę.

      Usuń