Etykiety

Moja książka

Wrażenia i chwile

 150422 Dzisiaj jest umowny dzień premiery mojej nowej książki.    „Książka jest o wrażeniach, o przeżywaniu zwykłych dni i zdarzeń, o chwi...

wtorek, 1 października 2019

Rozpoczęcie sezonu

210919

Okolice Wielisławki, Zawady i Świerzawy.

Witanie gór i żegnanie lata.


Pojechałem do Sędziszowej, chcąc z bliska zobaczyć wieżę wypatrzoną na wiosnę, odwiedzić lubiane miejsca i poznać Świerzawę, miasteczko, przez które do tej pory tylko przejeżdżałem.

Zaczynało się rozwidniać, gdy zaparkowałem na początku mojej drogi pod Wielisławką. Termometr wskazywał zero stopni. Zero? Czy dobrze on działa? Uchyliłem drzwi i zaraz zamknąłem. Dobrze działa. Wypiłem kubek herbaty, założyłem rezerwowy sweter, zapiąłem się pod szyją i poszedłem.

Niebo jaśniało, a na wschodzie chwaliła się kolorami nasza swojska Jutrzenka, czyli bogini Eos. Powietrze było nieruchome i idealnie przejrzyste. Dym unoszący się z komina w wiosce szedł pionowo w górę i bardziej był pomarańczowy niż szary. Zatrzymałem się przy znanej mi jabłoni, szukałem jej owoców, nie jeden raz zbieranych dla ich smaku, ale w tym roku drzewo odpoczywało.

Bieg drogi pod górę odsuwa horyzont, zmienia wygląd gór, odsłania szczyty jeszcze przed chwilą niewidoczne: za mną, na styku nieba i ziemi, pokazał się wierzchołek jakiejś górki, chwilę dopasowywałem jej kształt do kaczawskich górek nim pojąłem, że patrzę na Śnieżkę, wyjątkowo wyraźnie dzisiaj widoczną.

Niebo jaśniało coraz bardziej, w końcu zobaczyłem przed sobą światło słońca na czubkach drzew. Obejrzałem się i zobaczyłem je zaplątane w koronach drzew na zboczu góry. Zaczynał się dzień piękny słońcem, ciepłem, zielenią, widokami i moją tutaj obecnością. Przedostatni dzień lata.

Opuściłem swoją dróżkę, jedną z najładniejszych w tych górach, i polami szedłem w stronę Gajowej. Jest tam bodajże pierwsze moje ulubione miejsce. Zbliżając się do ściany lasu na zboczu Gajowej wiedziałem, że za chwilę zobaczę dróżkę wybiegającą spomiędzy drzew na brzeg pola – miła świadomość bycia na miejscu znanymi i lubianym. Właśnie ta dróżka pojawiająca się pod dębem, jej dalszy bieg brzegiem lasu, pole opadające ku drzewom w dole, a wyżej tak liczni moi znajomi, dalej i dalej, aż po Śnieżkę, ten widok zauroczył mnie kilka lat temu. Dla tego uroku wracałem tutaj i będę wracał.

Chyba z pół godziny stałem tam, patrząc i słuchając.





Błyszczące rosą rżysko i trawy (dlaczego właściwie kropelki rosy trzymają się szczytów źdźbeł, jakby wbrew prawu ciążenia?), domki wioski pnące się po zboczu, dalekie parkotanie traktora, balon wznoszący się nad Szybowcową. Mgiełka między drzewami w dolinie, samotna brzoza cała w słońcu, błyski światła w oknach obserwatorium na Śnieżce. Widziałem je kilka razy, a zawsze przyciągają wzrok i fascynują, zawsze są efemerydami, skoro zobaczyć je można tylko przez chwilę, krótko po wschodzie słońca, w pogodny świt. Są zapowiedzią pięknego dnia.

Kiedy jestem tam, gdzie chcę być, kiedy widzę słońce, błękit nieba i zieleń drzew, mam wszystko.



W poprzednim roku wypatrzyliśmy, ja i Janek, wieżę na Zawadzie, sąsiedniej górze. Dzisiaj poszedłem tam zobaczyć z bliska budowlę. Przy okazji powiem, że spotyka się różne nazwy tej sporej górki: Zawadnia, Zawodna, Zawadna. Idę za encyklopedią używając nazwy Zawada.

Sporo się zmieniło w jej okolicy. Zbudowano kilka ścieżek rowerowych po zboczach, postawiono tablice informacyjne, no i wieżę widokową, pierwszą wieżę w Górach Kaczawskich (jeśli nie liczyć poniemieckich w Chełmach), a to wszystko przy wydatnej pomocy finansowej Unii. Z opisu dowiedziałem się, że celem inwestycji było zmniejszenie antropopresji na środowisko.

Pozwolę sobie tutaj na uwagę.

W naszym języku jeszcze funkcjonuje (zapominane już, niestety) powiedzenie o trafieniu kulą w płot, na określenie skrajnego mijania się zamierzeń i efektów. Wcześniej nie było tam ścieżek, biegł tylko jeden, mało używany, szlak pieszy. Pusto było, w miarę czysto, i cicho. Zbudowanie torów rowerowych i wieży spowoduje znaczny wzrost ilości ludzi, a tym samym nie zmniejszy, a zwiększy antropopresję, ponieważ człowiek to takie zwierzę, które pełną butelkę przytarga w góry, pusta ciąży mu okrutnie, a gdy ścieżka wyda mu się niewygodna, obok wydepcze drugą. Dobitnie widać tę jego cechę na Trójgarbie w Górach Wałbrzyskich, w związku z niedawno zbudowaną wieżą na szczycie. Właściwym działaniem dla zmniejszenia antropopresji byłoby zaoranie istniejących ścieżek i szlaków, a nie budowa nowych.

Zawada sąsiaduje z Gozdnem, małą wioską. Z odległości kilkuset metrów od pierwszego jej domu usłyszałem odgłosy dudnienia z głośników; będąc bliżej zobaczyłem, że kolumny wystawione są przed dom. Hałas przytłaczał, ale najwyraźniej tylko mnie. Wszedłem na szczyt góry, ale i tam słyszałem dudnienie. Nieco później słyszałem takie samo dudnienie na ulicy miasteczka i w parku. To nieliczące się z nikim obdarowywanie wszystkich wokół decybelami jest szaleństwem rozprzestrzeniającym się niczym zaraza.

Wieża spodobała mi się. Jest drewnianą, jednak solidną konstrukcją. Może tylko nieco za niską, ponieważ najwyższe sąsiedzkie drzewa sięgają już poziomu podłogi tarasu widokowego, ale póki drzewa ją nie przerosną, będzie zapewniała rozległy i w pełni panoramiczny widok. Jest skręcana, a naliczyłem dziesięć śrub bez nakrętek. One same nie mogły się odkręcić. Jedna ma wartość złotówki, więc nie dla pieniędzy zostały odkręcone. 





Nakrętki i dudnienie. Barbarzyństwo i głupota wymykają się próbom logicznego uzasadnienia.

Dość o tym, wróćmy na wieżę i zapomnijmy o dziwnych ludziach.

Grodziec, ostatnia góra najdalszej części Pogórza Kaczawskiego, wydawała się dzisiaj bliziutka. W idealnie przejrzystym powietrzu wszystkie góry były dzisiaj bliskie. Szosa jak nitka, samochód jak mały żuk, niemała Wielisławka jak dziecięca babka z piasku, samotne drzewa jak zawsze budzące chęć obejrzenia ich z bliska. Oczywiście zabawiałem rozpoznawaniem gór, na ogół z niezłym skutkiem, ale też zwróciłem uwagę na żółtawy odcień powietrza nad Legnicą. Cóż, bycie światowym liderem w produkcji miedzi ma swoją cenę. Z drugiej strony odległe, a jednak wyraźnie widoczne, Góry Wałbrzyskie. Gdzieś tam stoi Trójgarb ze swoją ładną wieżą, za nim Chełmiec, góra zapaskudzona krzyżem, ale zaczarowana magią wyobraźni.

Umyśliłem sobie, nie wiem dlaczego, poznać pewne niewielkie przejście przez las. Na mapie było łatwe, w praktyce nieco trudniejsze, ale dość szybko wyszedłem na rozległe pola pod Łupkową. Nic tam nie ma, ale i mnie nie było, więc poszedłem. Znalazłem niewyraźny szczyt, zwaloną osikę na której usiadłem, drgające powietrze nad rozległymi rżyskami zapomnianych pól, i – dla kontrastu – usłyszałem ostry, szybki i głośny, świst powietrza ciętego skrzydłami pary kruków. Kiedy będę chciał zaznać ciszy i samotności, wrócę tam, na Łupkową.

Świerzawa jest małym miasteczkiem, liczy niecałe trzy tysiące mieszkańców i kilka ulic. Wiele razy przejeżdżałem jej główną ulicą, nigdy nie szedłem. W swoich wędrówkach unikam miast, mało która kapliczka przydrożna zwróci moją uwagę, jednak dzisiaj spędziłem parę godzin w tym kaczawskim miasteczku, chcąc je poznać. Powód jeden: w listopadzie mam umówione spotkanie w świerzawskiej bibliotece jako autor książek o Górach Kaczawskich. A jeśli zapytają się mnie o znajomość ich miasta? – pomyślałem. Nieco je poznałem, a przyznam, że małe miasteczka mają dla mnie większy urok, niż niechby nowoczesne, ale wielkie miasta.




Kilka uroczych zaułków, parę ładniutkich kamieniczek, ale więcej zaniedbanych i odrapanych, piękny kościół romański, ślady ładnego parku, kloszard wylizujący puszkę konserwy na ławce pod kasztanowcem, pies leżący na pustej ulicy, dzieci jeżdżące na rolkach po pochyłości bocznej uliczki, senność i cisza.

Pod miasteczkiem zobaczyłem obraz widziany w tych górach wiele razy: zarastająca drzewami linia kolejowa. Moją uwagę technika przykuł most kolejowy. Stara, nitowana konstrukcja, a mimo że nieodnawiana od wielu lat, w zadziwiająco dobrym stanie. Rzadko spotyka się współczesne budowle stalowe wykonane tak starannie i z tak dobrego materiału.

Tuż przy miasteczku jest wzgórze Skowroniec, jedno z trzech „skowronkowych” wzgórz: jest spory rozległością i wysokością Skowron, jest dużo mniejsze, urocze wzgórze Skowronek. Wielkością plasuję Skowrońca pośrodku, urodą z przodu tej trójki. Wzgórze poznałem dopiero dzisiaj, bo co prawda widziałem je na mapie, ale unikałem podejrzewając, że skoro jest przy miasteczku, to albo jest zadeptane, albo ogrodzone. Myliłem się. Co prawda z jednej strony podchodzą pola pod szczyt, ale dość tam jest miejsc niezmienionych, cichych, ładnych i widokowych. Każde nowo poznane ciekawe miejsce w Górach Kaczawskich cieszy mnie, jest swoistym odkryciem i nagrodą za wierność.

Siedziałem na ukwieconej łące pod szczytem i chłonąłem urok letniego dnia: ciepła, zieleni, słońca i kwiatów.

Powietrze niemal upalne i nieruchome, bliskie bzykanie muchy, daleki szum samochodów, a wokół mnie liczne dzwonki, krwawniki i żółte ładne kwiatuszki podobne do wytarmoszonych mniszków. Jak się one nazywają? Tak często je widuję, a nie znam ich imienia. Ta niewiedza dokucza mi.



Zakolem, polami, przez wstęgi lasów, wracałem do samochodu nie chcąc iść szosą.

Dobrze mi się szło falującym polem, ale utrzymanie właściwego kierunku zmusiło mnie do wejścia w las. Jak się spodziewałem, rósł nad ciemnym jarem. Stromym zboczem zszedłem na dno, przekroczyłem suche łożysko strumienia, i po paru minutach wyszedłem na otwartą przestrzeń. Rozejrzałem się i doznałem zdumienia: byłem na tej samej stronie! Jakże to? Przecież przekroczyłem strumień! Zawróciłem, a nim zagłębiłem się w gąszcz, spojrzałem na niskie już słońce ustalając kierunek. Między drzewami było jednak niewidoczne, szedłem sumując meandry swojej drogi. Wyszedłszy na pole, zobaczyłem dwa samotnie rosnące drzewa. Przed wejściem w las nie widziałem ich, a to znaczy, że tym razem udało mi się przejść.

Szedłem mając przed sobą Skąpą. Po paru minutach marszu dotarło do mnie, że tę górę powinienem mieć po lewej. Skręciłem i wydłużyłem krok, co jest u mnie oznaką niepewności drogi. Na wprost miałem las, polna droga wchodziła między drzewa, ale że prowadziła w dobrą stronę, wszedłem i ja. Będąc przy ostatnich drzewach, z ulgą zobaczyłem mój samochód: stał kilometr dalej, a szedłem wprost na niego. Nie zabłądziłem więc, ale zadowolony z siebie nie byłem. Taki błąd, taka niepewność, nie powinny się mi zdarzyć.

Wszak dzisiaj byłem po raz sto czterdziesty w tych górach.

Przyjechałem na dwa dni, a nocleg miałem umówiony Proboszczowie. Cieszyłem się na myśl o spotkaniu gospodyni mając dla niej prezent: książkę z zaznaczonymi miejscami, w których piszę o jej Zaczarowanym Ogrodzie.

















A tutaj zdjęcie żółtego wytarmoszonego kwiatka. Czyż nie jest ładniutki?



PS

Parę zdań o używaniu angielskich słów w naszym języku w związku z tablicami informacyjnymi pod Zawadą.

W publicznych wypowiedziach czasami pojawiają obcojęzyczne słowa, stają się modne i powszechnie używane, nierzadko błędnie. Typowym przykładem jest rewitalizacja. Pomalują ściany domu, zasadzą wokół drzewka, i krzyczą o rewitalizacji. Otóż tym wszystkim, którzy bezmyślnie małpują słowa im nieznane a modne, chcę tutaj powiedzieć, że rewitalizacja jest przywróceniem do życia, a nie zwykłym remontem. Jeśli ktoś kupi rozlatujący się, pusty pałac, wyremontuje go i zacznie używać, wtedy będzie mógł powiedzieć o rewitalizacji, wszak budowlę przywrócił do życia. Pomalowanie fasady jest drobnym remontem, a nie przywróceniem do życia.

Samo słowo nie podoba mi się. Czyż nie ładniej by brzmiało powiedzenie właściciela tego przykładowego pałacu, że przywrócił go do życia, a nie rewitalizował?

Niewłaściwe jest używanie w języku nienaukowym wyrażeń obcojęzycznych, jeśli nasz język doskonale sobie radzi bez zapożyczeń. Może poza zadomowionymi wyrażeniami, jak na przykład vice versa czy a propos, ale to nieliczne wyjątki. Poza nimi wiatrówka jest wiatrówką, nie windstopperem, a zamiast antropopresji poprawniej byłoby powiedzieć o presji człowieka, albo, ściślej i bez eufemizmu, o degradowaniu środowiska przez ludzi. Antropopresja może pasuje w naukowym opracowaniu, natomiast w codziennym języku jest pokazówką w rodzaju: „A ja znam obce słowo!”. Albo: „Wszyscy używają to i ja będę, bo chcę być trendy!”.

Tory rowerowe tam zbudowane nie są zwykłymi torami czy ścieżkami, skąd! To są single tracki. Tak właśnie piszą: trzon wyrazu po angielsku, jednak odmiana jest polska. No i czytam jakieś kulfoniaste „tracki” i „tracków”. W naszym języku trudno zbudować nowe słowa, skoro więc zapożyczamy, może lepiej byłoby spolszczyć nieco pisownię? Tak, jak to zrobiono ze słowami fajny, wehikuł czy rower, może pisać single traki, a nie te okropne tracki? Albo stosować pisownię angielską, czyli używać formy tracks; przynajmniej będzie poprawnie.

Tylko kogo to obchodzi? Na wspomnianych tablicach roi się od błędów, nie tylko stylistycznych. Ktoś nie zauważył, może nie był w stanie dostrzec, nikt go nie poprawił, tablice stoją i będą stały z błędami, które najwyraźniej nikomu nie przeszkadzają, tylko takim dziwakom jak ja.



PS 2

Zwykle w czwartek lub piątek publikuję tekst i zdjęcia z niedzieli, jednak tym razem udało mi się dopiero w poniedziałek. Dwa następne teksty nadal czekają na swoją kolei. Po prostu brakuje mi czasu.

W minionym tygodniu nie dość, że musiałem wyjechać ciężarówką do Czech, to przez trzy wieczory przenosiłem swoje rzeczy z kampingu do nowego zimowego pokoju. Ten stary, rozlatujący się kamping, teraz jeszcze opustoszały, został odstawiony w kąt, chyba przejdzie na emeryturę. Mieszkałem w nim półtora roku, w tym jedną całą zimę. Nie był to łatwy czas, ale nie narzekałem. Miałem ciszę.



PS 3

Była godzina 21.30, ostatni wrześniowy wieczór, kończyłem właśnie korektę tekstu, gdy zadzwonił telefon. Pryncypał. Awaria samochodu, trzeba brać inny z bazy, jechać i holować uszkodzony, na szczęście blisko. Nie potrafiłem skłamać mówiąc o wypiciu alkoholu, pojechałem. Wróciłem o północy, więc tekst publikuję już we wtorek.


6 komentarzy:

  1. Ach, jak piękną pogodę miałeś w ten swój pierwszy weekend w górach w tym sezonie! Czas był urokliwy. Masz rację, że jak ma się góry, słońce, niebo i zieleń, ma się wszystko! Ładna ta Świerzawa, a ratusz chyba podbny do tego w Mirsku.
    Co się tyczy obcojęzycznych słów, to nie tylko Ciebie drażnią. Instagramerka Matka Chwastożercy wkurza się, jeśli na przeciery, gąszcze i inne zmiksowane zielsko mówi się pesto. I postuluje nazywanie potraw po polsku. (Niestety nie nazwę użytkowniczki Instagrama pokazywaczką zdjęć 😂)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A mimo że blog to dziennik sieciowy, nie nazwę się dziennikarzem :-)
      Tak, pogodę miałem wymarzoną, i to w zarówno w sobotę, jak i w niedzielę. Dwa ostatnie dni lata były naprawdę letnie.
      Aniu, wiesz jak jest: fotografiami można pokazać miasto jako ładne lub brzydkie. Starałem się pokazać je ładnym, bo i faktycznie, sporo ma ładnych budowli. Wiele jest zaniedbanych, ale przecież miasto i mieszkańcy nie są zamożni.

      Usuń
  2. Aż się zdziwiłam, że wybrałeś miasteczko na początek swojego sezonu, ale jesteś rozgrzeszony:-) masz tam spotkanie autorskie, a miasteczko prześliczne, o takich miejscach mówię: mieszkałabym tu; pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W miasteczku byłem dwie czy trzy godziny, a dzień wędrówki liczył ponad 12 godzin, więc nadal przeważają górki :-)
      Mario, czułbym się niezręcznie, gdyby na spotkaniu ktoś zapytał, czy byłem w ich mieście. Znajoma stwierdziła, że po prostu metodycznie i starannie przygotowuję się do spotkania. Dla mnie to przeżycie. To coś, w czym wezmę udział po raz pierwszy w życiu.
      Świerzawa owszem, jest niebrzydka. Tam się czuje ten inny, wolny upływ czasu. Zwłaszcza widok wspomnianego psa leżącego na środku ulicy zwrócił mi uwagę na tę cechę małego miasteczka.

      Usuń
  3. Krzysiek, piszesz o żółtych wytarmoszonych kwiatkach. Możesz poczynić próby ich identyfikacji na podstawie zdjęcia przy pomocy Atlasu roślin. Jest w nim funkcja rozpoznawania roślin na podstawie wskazanej fotografii . Gdybyś miał z tym kłopoty, wyślę Ci dokładny opis tych czynności.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Janku, skorzystałem z programu do porównań, ale nie dostałem jednoznacznej odpowiedzi. Wydaje mi się, że to jeden z gatunków jastrzębca, ale nie wiem jaki nie mając zdjęć zielonych części rośliny.
      27 października pójdziemy razem na wędrówkę (pamiętasz o tym?), może jeszcze będą kwitły, wtedy przyjrzymy się im dokładnie.
      Zaraz zamieszczę pod postem zdjęcie samego kwiatka.

      Usuń