Dal i różane zbocza

131116

Dudziarz, Straconka, Leszczyniec, Komarno.

Będąc w czerwcu na Dudziarzu, widziałem tak ładne zakątki południowo-zachodnich zboczy, że dzisiaj wróciłem tam dla ich dokładniejszego poznania. Daleka to była droga przez moje góry: z Proboszczowa, gdzie nocowałem, trzydzieści kilometrów specjalnie wybranymi bocznymi drogami Gór Kaczawskich; jechałem z północnego pogórza na południowe krańce tych gór; z małych wzgórz w najwyższe góry, chociaż tak po prawdzie, także te najwyższe nie są wysokie. Dobrze jednak, że urok gór nie tylko w ich wysokości.

Po raz pierwszy w tym roku skrobałem szyby samochodu; termometr pokazywał 4 stopnie, a wyżej, pod Dudziarzem, było osiem stopni mrozu. Na szczęście szosy były czarne, jechało się dobrze. Lubię jeździć tymi wąskimi, podrzędnymi drogami. Nierzadko mają szerokość trzech metrów i zatoczki do mijania się samochodów, a one same nie omijają żadnej okazji wjechania na szczyt wzgórza lub wpadnięcia na dno doliny, między przycupnięte tam domy. Niemal na całej swojej długości zakręcają; meandrują omijając kamienie lub domy, dawno nieistniejącą przeszkodę albo nie wiadomo co. Ilekroć jadę takimi drogami, mam wrażenie ich zwiewności, tak lekkiego trzymania się ziemi, że – wydaje mi się – mocniejszy wiatr zdmuchnie je z trawy.

Samochód zostawiłem w zwykłym miejscu, między Dudziarzem a Różanką, i poszedłem na zbocze porośnięte laskiem różano-głogowym. W czerwcu widziałem go w początkowej fazie kwitnienia róż, dzisiaj krzewy obsypane były czerwonymi owocami i przyprószone pierwszym śniegiem. Czy były brzydsze? Nie, były swojskie. Na te czerwcowe patrzyłem jak na dziw, listopadowe są moimi, znanymi, tyleż razy widzianymi.

Zbocza nie są jednorodnymi pochyłościami łąk schodzących w dół, a wieloma mniejszymi stokami oddzielonymi od siebie grzbietami albo odwrotnie – dolinkami. Lasy schodzą wąskimi pasmami drzew w doliny, a łąki podchodzą wysoko, blisko już szczytów, coraz węższymi zakolami traw wciskającymi się między drzewa. Tutaj widać mało używaną drogę, tam bardziej stromy, niemal urwisty fragment zbocza, obok stoi wysoka brzoza, jest cała żółta, przyciąga wzrok, a dnem płynie mały strumyczek. Są tam miejsca, z których widać kilka stoków, jeden za drugim, a każdy nachylony jest w innej płaszczyźnie. Ma się wrażenie ich zazębiania, czy przenikania: stok najdalszy znika w niewidocznej stąd dolince, bo zaraz pokazać się nieco bliżej, ale w innym ustawieniu; gdy patrzę na niego, on stacza się za grzbiet mojego stoku. Podchodzę tam i widzę, jak tamten dalszy biegnie do mnie z dna dolinki, a ten mój ucieka spod nóg, pędzi pod górę i znika na tle nieba.

Po niewielkim obszarze kilku kilometrów szwendałem się niemal cały dzień. Na mapie ten obszar jest wyznaczony trzema słoneczkami punktów widokowych. Chodziłem zboczami, a gdy widziałem dróżkę znikającą między drzewami, szedłem nią. W lesie próbowałem zorientować się gdzie jestem, znajdowałem inną drogę i nią schodziłem na odkryte zbocza.

Mróz wysuszył mokre drogi leśne. Z mniejszych kałuż znikła woda odsłaniając ostre szpice zamarzniętego błota, większe kałuże pokryły się lodem, po którym ślizgały się groty kijów. Droga chrzęściła łamanymi moim ciężarem kolcami ziemno-lodowymi, buty wyginały się na skamieniałych nierównościach, a kije stukały o lód lub w poślizgu zgrzytały ostro. W tamtych lasach byłem już wcześniej, zapamiętałem połacie świerkowego boru, ale dopiero dzisiaj zauważyłem wśród nich daglezje. To moje dzisiejsze odkrycie jest kolejnym przykładem zależności między wiedzą, a postrzeganiem szczegółów bogactwa świata wokół nas. Wiedza otwiera nam oczy, pozwala widzieć; wzbogacając nasz obraz świata, czyni bogatszymi nas samych.

W wielu miejscach całych Sudetów widać starania leśników, by lasy uczynić bardziej różnorodnymi i bardziej podobnymi do dawnych naturalnych lasów sudeckich. Czasami, gdy patrzy się uważnie, albo gdy zaznajomi się z treścią tablic informacyjnych, tu i ówdzie stawianymi przez ludzi lasu, doznać można zdziwienia skalą tych prac oraz wiedzą potrzebną do ich zaprojektowania i wykonania.

Dotarłem do pierwszych domów Komarno, tam zobaczyłem nowe znaki niebieskiego szlaku o zmienionym przebiegu, ale też poznałem ładną uliczkę, a przy niej wyjątkową nieruchomość. Jest niemal dokładnie taka, jaką chciałbym mieć: duża, parohektarowa działka zadrzewiona nie tylko iglakami i niski, rozczłonkowany dom postawiony w głębi, z dala od ulicy i sąsiadów. Chciałbym mieć w takim domu wielkie okna w salonie, przez które widziałbym dal, i prawdziwy kominek z kamienia. Za domem, pod dachem, suszyłaby się sterta grubo porąbanego przeze mnie drewna.

Kiedyś, gdy będzie wielka kumulacja, zagram w totolotka i postawię taki dom; wtedy wezmę na ręce moją żonę, przeniosę ją przez próg i powiem:

-To jest twój dom.

Dwa razy w ciągu dnia zaświeciło słońce. Świat nabrał kolorów i przejrzystości, a mój aparat zgodził się na robienie jako takich zdjęć. Jakże słusznie zauważył mój kolega: fotografia do światło. Tak jest, przecież etymologicznie znaczy tyle, co rysowanie światłem. Problem w zrobieniu dobrych zdjęć (oczywiście poza całą rozbudowaną stroną techniczną) polega na odmienności rejestracji otoczenia: aparat tylko zapisuje światło, człowiek patrzy na krajobraz przez pryzmat swojego ducha, a na dokładkę jego własne oprogramowanie graficzne o niebo przerasta umiejętności najbardziej wyrafinowanych programów komputerowych. Przejrzystość powietrza poprawiła się do tego stopnia, że Śnieżkę i Śnieżne Kotły – oddalone ode mnie o ponad 10 kilometrów – widziałem bardzo wyraźnie, a nawet jako tako dostrzegł je mój aparat przy dużym zbliżeniu. Z każdego miejsca tych zboczy roztaczają się dalekie widoki na Rudawy, Góry Ołowiane, Sokoliki i Karkonosze aż po Szrenicę i skrawek Izerów. Urzeka odmienność kolorów i odległości: bliskie stoki Dudziarza w brązowych i żółtych, ale też zielonych barwach – i lekko niebieska, ale wyraźnie widoczna, dal najdalsza z białymi od śniegu karkonoskimi szczytami.

Widząc ze zbocza Dudziarza sznury samochodów na szosie w dole – kończył się długi weekend – wyjechałem godzinę przed zmierzchem, wszak nazajutrz miałem zacząć cały tydzień pracy w nieogrzewanej hali. Do Leszna jechałem ponad trzy godziny, całą drogę widząc czerwone światła samochodów przed sobą. Mając za sobą trzy dni wędrowania, jechałem odczuwając rzadkie u mnie i zawsze krótkotrwałe nasycenie drogą.