Październik
Dwa drobne zdarzenia, ale z tych moich, pamiętanych - na
rozpoczęcie kolejnego tomu dopisków.
Dzisiaj widziałem jaskółki! Latały nad polem wyraźnie
polując na owady, a że wolno jechałem polną dróżką, miałem możliwość upewnić
się, bo w pierwszej chwili po prostu nie wierzyłem. Nie pamiętam, abym kiedyś
widział je po połowie września, więc patrzyłem na nie jak na miraż jakiś, zwid
utworzony przez zwodniczą jesień. Patrzyłem na nie z radością i
niedowierzaniem, a myśl moja zacięła się na jednym słowie: jaskółki,
jaskółki...
Byłem też w lesie. Wszedłem na małą polankę, na której stały
ule. Gdy patrzyłem na nie próbując wyobrazić sobie prawdziwe barcie, takie z
pni drzew, nagle z góry spadł silny wiatr, targnął drzewami, sypnął na mnie
gradem żołędzi i poleciał gdzieś dalej, Poświst jeden, a ja nagle poczułem się
daleko od domu, samotny w wielkim i niegościnnym mi lesie. Zapragnąłem już,
natychmiast, schronić się w swojej chacie, rozpalić ogień w kominku i usiąść
tuż przy nim.
Wrażenie bycia głęboko w wielkim lesie i myśl o chacie były
nagłe, ale silne i tak realistyczne, że gdy minęły i rozejrzałem się,
świadomość bycia blisko samochodu była dziwna. Jakbym tajemnym sposobem przebył
mile i wieki.
Październik
Na dworze wściekły wiatr miecie w twarz piasek i krople
deszczu, a do okna stuka mirabelka, ta sama, która w kwietniu zaglądała mi w
okno chwaląc się swoim kwitnieniem. Nadal zielona, cudnie wyglądająca rano, gdy
tuż przed wyjściem do pracy widzę ją przez okno na tle różowego świtu; myślę,
że teraz jej stukanie w szybę jest prośbą o wpuszczenie - jak wtedy było prośbą
o pochwałę jej urody.
W kuchni na ścianie wisi zdjęcie wąskiej uliczki starego
miasta; dzisiaj patrzyłem na nie tak, jakbym oglądał je po raz pierwszy: jest
wieczór, stylowe lampiony wiszące na rogach domów świecą ciepłym blaskiem
odbijającym się od mokrego bruku jezdni, pusta ulica, światła w kilku oknach,
nieliczni przechodnie.
To dziwne - pomyślałem - że podoba mi się ta uliczka i
wyczuwalny nastrój późnej jesieni lub zimy.
Ciemność, ulice mokre od deszczu i bezlistne drzewa - brr!!
Jak może mi się podobać?
Podoba mi się, i tym razem wiem dlaczego. Otóż z rezygnacji
i z braku siły do dalszej walki.
O tej porze jesieni, w połowie października, gdy tyle
jeszcze wyraźnych śladów lata wokół, gdy drzewa w najpiękniejszych kolorach,
gdy minęło ledwie kilka dni od ostatniego spotkania z jaskółkami, a paciorki
grzybów schną na grzejniku, jeszcze nie pogodziłem się. Jeszcze przeżywam etap
buntu i prób dostrzegania tylko ładnych cech wczesnojesiennej przyrody, tych,
które czasem tworzą złudzenia zatrzymania czasu. Ta walka kosztuje, a płacę za
nią upartą i zwodniczą nadzieją na dłuższy niż zwykle i ładniejszy wrzesień w
tym roku, może nawet na jakiś cud eliminujący zimę z kalendarza, płacę
niepokojem wyganiającym mnie na otwarte przestrzenie gdy tylko zobaczę słońce,
a na koniec płacę zawodem i smutkiem.
Gdy koniec miesiąca ogołoci drzewa z liści i już nie można
się oszukiwać, gdy daremne staje się zaprzeczanie, niemożliwe niedostrzeganie,
gdy jest się w szczytowej fazie tego samooszukiwania się nie będącego niczym
innym jak tylko próbą ratowania się, oglądania wstecz i wspominania lata, cała
ta wielka budowla mozolnie klejona w ciągu kilku ostatnich tygodni składa się
jak domek z kart, i oto nagle jestem na samym dole. Stoję tutaj, rozglądam się
zdziwiony, bo wcale nie czuję buntu, już go nie ma we mnie, a jedynie łagodnie
smutna rezygnacja: trudno, mówię sobie i jesieni. Skoro przyszłaś, jesteś i
długo będziesz tutaj, skoro po tobie przyjdzie jeszcze zima, dobrze się stało,
że jestem tutaj, tak niziutko, na samym dole, bo stąd nie da się zsunąć jeszcze
niżej, a więc tutaj będę bezpieczny. W ciemny, wietrzny i mokry wieczór
wymoszczę dla siebie jakiś kącik i zaszyję się w nim pogodzony, a więc i
uspokojony, karmiąc się drobiazgami przez was niezauważonymi lub lekceważonymi,
a może po prostu istniejącymi poza waszą władzą - jak tym ciepłym światłem
latarni na rogu starej kamieniczki.
Będę bezpieczny. Dam radę. Przetrwam.
Dzisiaj, gdy spojrzałem na tę fotografię, nagle poczułem
potrzebę, może nawet jakąś przewrotną przyjemność, znalezienia się w swojej
zimowej norze, ale też wiem, że to tylko chwila słabości, że jeszcze nie pora,
bo gdy jutro zaświeci słońce, dalej będzie trwać ten mój swoisty taniec z
przyrodą. Może zimy nie będzie, a jeśli nawet, to przyjdzie wyjątkowo późno i
będzie łaskawa? Ta odradzająca się corocznie nadzieja tkwi głęboko we mnie;
jest nieśmiała, cicha, boi się nawet wypowiedzenia siebie w myśli, ale jednocześnie
jest bardzo uporczywa i skuteczna w wyszukiwaniu faktów ją żywiących, a mnie
mamiących. Więc zajmuję wskazane przez nią przyczółki obronne tak, jakbym miał
je utrzymać aż do przyjścia wiosny, a po tygodniu lub dwóch cicho, bez słowa,
wstydliwie opuszczam je i zaraz - nie pamiętając odwrotu - zajmuję następne,
które tak samo jak tamte wydają się nie do zdobycia przez zimę. Wiem, że każdy
następny będzie słabszy, a na koniec będą tylko złudzeniem lub oszukiwaniem
się, ale buntuję się przeciwko tej wiedzy, nie chcę jej przyjąć ciągle licząc
na cud września spotykającego się z kwietniem. A przecież wiem, jaki będzie
ciąg dalszy, ten, który teraz wydaje się mi żałosny! Wiem, że za miesiąc, za
dwa, przyniesie pocieszenie, nawet odrobinę piękna. Odrobinę, bo też ze
znalezionych drobinek uroku późnej jesieni i zimy będę budować murek ochronny
wokół mojej norki, ale tak dopiero będzie, bo teraz myśl o znalezieniu uroku
grudniowego dnia traktuję jak zdradę tych wszystkich dni słonecznych, z których
odejściem tak trudno mi się pogodzić.
Listopad
W dzisiejszy pogodny ranek drzewko za oknem, ubrane w
nieliczne już żółte liście, stało ciche na tle błękitu wschodniego nieba,
zasłuchane i zapatrzone w słoneczną pieszczotę, jakby chciało zapamiętać
ostatni dzień słoneczny przed swoim snem zimowym, nasycić się słońcem raz
jeszcze. Ten wielki dąb na skraju lasu już nie czuje słońca na swoich konarach:
jak późno obudził się na wiosnę, tak wcześnie usnął, oszczędnie gospodarząc
swoimi siłami.
Chodziłem po lesie nie szukając już śladów pełni ciepłej
jesieni, a po prostu rejestrując obrazy tworzone listopadowym słońcem:
kontrasty kolorów i kształtów, plamy światła, błyski kropel wody wiszących na
gałęziach i uwięzionych w trawach. Na polance, w pełnym słońcu, czując przyjemne
ciepło słońca na twarzy, poczułem się jak to drzewko pod moim oknem - przez
chwilę nasiąkałem słońcem.
I słuchałem siebie. Dziwna zależność, ale przecież
istniejąca faktycznie: w czasie spaceru myśli się lepiej i lepiej słyszy się
swoje myśli.
Listopad
Siadając w fotelu zobaczyłem pogodny, granatowy zmierzch za
oknem. Przez chwilę próbowałem skupić się na czytaniu (ponownie Czas
odnaleziony, te tak ważne chwile w bibliotece Guermantesów), ale myśl o
zobaczeniu kolorów tego zmierzchu szybko zwyciężyła. Poszedłem. Zmrok jesienny,
jeśli tylko jest pogodnie, ma jemu tylko właściwą barwę: górą niebo jeszcze
jaśnieje, na jego tle widać czarne, nieruchome drzewa, dołem ciemność otula
szelest liści pod nogami, a z nieba spływa urokliwa, budząca nieokreśloną
tęsknotę, granatowa poświata.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz