W pobliżu Zwierzyńca

 020325

 Taki był ranek, a niewiele się różnił od południa. Początkowo był lekki mróz, później tylko nieco cieplej, zimny wiatr wciskał się pod kołnierz, powietrze było mgliste i szare, ani śladu słońca. Czarno-biało i buro, owszem, ale spróbujcie zobaczyć te pagóry, drogi i drzewa zielone, w słońcu. Mnie się parę razy udało, a te wyobrażone widoki były tak ładne, że wrócę tam sprawdzić swoją wyobraźnię. Taka aura, nieprzychylna przecież człowiekowi i – delikatnie mówiąc – mało powabna, budzi we mnie przeciwstawne wrażenia. Te negatywne, ze śladami dystansu a nawet niechęci, są oczywiste, ale przecież nie rezygnuję z wędrówki ani jej nie skracam. Idę znajdując pewien trudny do jednoznacznego uzasadnienia urok pod tą zimową szarością. Może po prostu dzięki niej budzą się miłe myśli o powrocie do ciepłego domu, o kominku z polanami płonącymi chybotliwym ogniem, o istnieniu gdzieś tam, niechby i daleko, ale czekającego na mnie bezpiecznego i mojego miejsca. Słuchając siebie wydaje mi się, że jest jeszcze coś, co skłania mnie do wędrówki w taki dzień. Plącze mi się po głowie myśl o konieczności wykorzystania danego mi czasu, którego mam przecież coraz mniej. Nie mogę go stracić na głupstwa, a w miarę upływu dni i lat coraz więcej zajęć tak właśnie oceniam. Zostaje niewiele, a wśród akceptowanych zajęć jest właśnie takie jak dzisiejsze sam na sam z przyrodą i drogą pod gołym niebem, niechby i szarym. Jest i zwykła satysfakcja: byłem, szedłem, patrzyłem. Nie przesiedziałem dnia przy laptopie czy książce, nie poganiałem czasu, a próbowałem wziąć z niego ile potrafiłem.

 Spójrzcie na to zdjęcie. Szary wśród szarości badyl, prawda? A przecież to jest cykoria podróżnik, ta sama, która nieodmiennie i od lat czaruje mnie pięknem swojego kwitnienia. Czy z nią nie jest tak jak z nami? Kiedyś pełnymi urody młodości, a dzisiaj... Czuję, aczkolwiek nie w pełni rozumiem, że skoro tamten letni świat tak wiele ma dla mnie uroku, tak bardzo jest oczekiwany, nie mogę odrzucić jego zimowego oblicza. Wszak przyjdzie czas cudownej przemiany i odrodzona – a więc ta sama! – Natura znowu będzie mnie czarowała.

Kilka dni wcześniej, jadąc szosą między Zwierzyńcem a Szczebrzeszynem, widziałem pasmo nieznanych mi a malowniczych wzgórz, dzisiaj je poznałem. Południowa część trasy jest szczególnie urozmaicona, ale na północnej, bardziej płaskiej, kusi przestrzeń i wołają drogi biegnące długimi wstęgami po odległy tam horyzont. Widząc na jego linii kępę drzew odległych o parę kilometrów, uczyniłem je punktem granicznym szlaku: dojdę do nich i zawrócę. 

Na zdjęciu widać je w głębi, na tle nieba.

 Nie zliczę, ile razy kijami zgarniałem błoto z butów. Oczywiście nie dla estetyki, a zmniejszenia ich ciężaru. Przy okazji napiszę o jasnej plamie widocznej na prawym. Otóż te buty uciskały nasady palców od góry, a że są w dobrym stanie, trzeba mi było jakoś je usprawnić. Zszyłem dwie cienkie i miękkie skórki wkładając między nie cienką gąbkę, a następnie tak zrobione „poduszeczki” przyszyłem do języków. Chronią palce przed urażaniem ich zginającą się grubą skórą cholewki. Owa plama to kawałek skórki naklejony na wierzch języka dla uszczelnienia szwu. Wydałem grosze, chociaż czasu poświęciłem sporo, ale w rezultacie mam wygodne buty na całe lata wędrówek. Szczerze mówiąc mam takich butów kilka par, ale przecież słusznie się mówi, że od przybytku głowa nie boli. Stopy też nie bolą.

 

Cały dzień towarzyszyła mi linia energetyczna. Nawet jeśli skręciwszy gdzieś traciłem ją z oczu, niewiele dalej nagle pojawiała się – albo w pobliżu, albo wprost nad głową. Jest jedną z większych linii, o napięciu 110 tysięcy voltów. Ile to jest? W domu mamy 230 voltów. Nie wchodząc w szczegóły techniczne napiszę, że tymi trzema przewodami można przesłać energię do dziesiątek tysięcy mieszkań. Starym zwyczajem oglądałem szczegóły wykonania słupów, wszak wiele lat zajmowałem się w pracy także konstrukcjami stalowymi. Trochę mi brakuje takich zajęć, a ściślej zmierzenia się z problemem i jego rozwiązania.

Obrazki ze szlaku

Bazie, czyli przedwiośnie.

Las sosnowy. Odruchowo przeszukałem wzrokiem ściółkę, ale grzybów nie było :-(

 

Jak zawsze ładne i kuszące samotne drzewa.

Moje drogi.

Trasa: z wioski Żurawnica na środkowym Roztoczu poszedłem około 3 km na południe, a stamtąd drogami i polami na północ, pod wieś Brody Duże. Powrót innymi drogami. Cała trasa zmieściła się między Zwierzyńcem a Szczebrzeszynem.

Statystyka: przedreptałem 22 kilometry, na szlaku będąc 10 godzin.

 

Powrót na Roztocze

 090722

Oglądając mapę, zauważyłem białą plamę na obszarze, który wydawał się nieźle poznany. Jest tam długa polna droga łącząca wsie oddalone o kilka kilometrów, są pokaźne wzgórza, więc… jest plan! Co prawda wyjazd na wschodnie krańce Roztocza znowu mi się odwleka, ale przecież zdążę.

Droga okazała się bardzo malownicza, podobnie jak kilka bocznych. Jedna z nich zawiodła mnie na wzgórze Łamana Góra. Jak mi później wyjaśniono, nazwa nawiązuje do nieczynnego obecnie kamieniołomu. Na szczycie są nieużytki, to pola zarośnięte roślinami zielnymi tak wysokimi i gęstymi, że po wejściu na szczyt zrezygnowałem z odszukania kamieniołomu. Widok stamtąd jest rozległy: na południu widać równą, granatową, niekończącą się linię Lasów Janowskich, a na północy wysokie jak na standardy roztoczańskie zbocze stromo opadające ku szosie.

 

Nie chcąc wracać po śladach, ale też będąc kuszony widokiem odległych wzgórz, skręciłem w boczną dróżkę i minąwszy wioskę Pulczynów, wszedłem na wzgórza wcześniej widziane z daleka.

Ilekroć widzę na dalekim horyzoncie odkryte grzbiety wzgórz, a na nich pojedyncze drzewa z dużej odległości widziane jako małe kropki na tle zbóż lub nieba, czuję pragnienie pójścia tam, zobaczenie ich z bliska. Zawsze są magnetycznie urokliwe. Widziane z bliska czasami tracą swoją urodę, ale takie doświadczenie nie jest zawodem, skoro po chwili, patrząc na inne odległe samotne drzewa, znowu czuję chęć pójścia po horyzont. Czasami poddaję się temu pragnieniu, jak dzisiaj właśnie. Trochę kluczyłem lasem i miedzami nim doszedłem do szczytu z kępą drzew, i stojąc przy nich spojrzałem tam, gdzie byłem dwie godziny wcześniej.

Ta chwila niesie dziwną satysfakcję: byłem tam – szepczę wtedy do siebie jakbym patrzył na trudny do zdobycia szczyt.

Niewielka część trasy wypadła lasem, a tam skończyła mi się droga. Nie pierwsze takie doświadczenie, niemal na każdej wędrówce idę coraz mniej widocznym duktem, a w końcu zatrzymuję się wśród drzew i zastanawiam, czy zawracać, a może iść dalej wyszukując przejścia w gęstwinach. Na szczęście takie bezdroża są z reguły krótkie, kilkusetmetrowe.

Bywa też wcale nierzadko, że kończy się polna droga. Dzisiaj jedna z nich podprowadziła mnie pod las i tam zostawiła przed dużą kępą kwitnącego ostu. Stałem tam dłuższą chwilę patrząc na motyle kilku gatunków. Latały nad kwiatami, siadały na nich i znowu wzbijały się w powietrze tworząc wirującą splątaną chmurę. Nie pamiętam, żebym kiedykolwiek widział tak wiele motyli.

 

Dobrze, że nie idzie ze mną Janek – pomyślałem – bo szybko byśmy stąd nie odeszli.

Długa droga, oś mojej dzisiejszej wędrówki, łagodnie wznosi się biegnąc po rozległym zboczu wzgórza. 

 

Za mną horyzont się oddalał: wcześniej wyraźnie widziane wzgórza traciły szczegóły, nabierały niebieskich barw i stawały się coraz niższe. Przede mną droga celowała w niebo i na jego tle znikała. Pod szczytem jakiś niewielki garb zasłonił widok z tyłu, ale niewiele dalej ujrzałem przed sobą daleki horyzont. Usiadłem na miedzy i patrzyłem na odległe wzgórza nad Czarnymstokiem. Patrzyłem z satysfakcją, ponieważ rozpoznawałem miejsca i drogi. Obiecałem sobie pójść nimi na następnej wędrówce – i poszedłem.

Wracając skręciłem w inną drogę i tam spotkałem dwie panie zrywające maliny. W odpowiedzi na moje powitanie zostałem zaproszony na malinowy poczęstunek. W czasie ochoczego objadania się słodkimi owocami zostałem wypytany o cel i kierunek marszu, a więc było tak, jak i zdarzało się w poprzednim roku. Zauważyłem, że ludziom dość trudno jest przyjąć do wiadomości fakt bezinteresownego chodzenia polnymi drogami Roztocza.

– A może się pan zgubił?

Dowiedziałem się o nieodległym źródle, więc wypytałem się o drogę, podziękowałem za poczęstunek i poszedłem w dół, do wioski. Droga niezupełnie zgadzała się z opisem, ale trafiłem. Zobaczyłem je z odległości kilku metrów, wokół było grząsko, ale udało mi się podejść bliżej i nie nabrać wody w buty. Stałem i patrzyłem na wodno-piaskową burzę: woda biła spod ziemi wybrzuszając taflę wody i wzniecając małe tumany piaskowego kurzu. Nie widziałem takiego źródła. Dobrze, że skręciłem w tamtą drogę i spotkałem malinowe panie, bo w rezultacie mogłem zobaczyć coś tak oryginalnego i ładnego.

 

Niewielkie rozlewisko tworzą wody krótkiego strumyka zaczynającego się u podnóża stromej ściany wąwozu. Woda wypływa spod kamieni, jest to więc klasyczne źródło. Niestety, jasny, wesoły strumyk jest zaśmiecony; może i lepiej, że zdjęcia okazały się kiepskie, nie do publikacji.

Obrazki ze szlaku.

Kwitnie cykoria podróżnik! Jej kwiaty mam za jedne z najładniejszych na naszych polach.

 

Jaką szerokość mają roztoczańskie pole? Zwykle 10-20 metrów, trzydziestometrowe są już szerokie, ale spotyka się sporo węższe. Dzisiaj widziałem pole dwumetrowe! Jest węższe niż szerokość kombajnu! 

 

Oto przydrożna lipa ocieniająca kapliczkę – moja dzisiejsza modelka. Czyż nie ma powabnych kształtów?

 

Może i niewiele ma ziemi ten rolnik, ale lamborghini na podwórzu ma. Nie zmyślam, oto dowód. 

 

Jarzębino, nie spiesz się, proszę, z dojrzewaniem swoich owoców, bo kiedy uczynisz je czerwonymi, będzie schyłek lata.

Stary dom i dwa nowe, kwiaty i aseptyczne zimne tuje. Kiedyś ludzie nie mając tak wielu wydajnych maszyn jak mają teraz, znajdowali czas na pielęgnowanie kwiatów, teraz nie mają czasu mając kombajny, więc sadzą tuje. A może codzienny pęd pozbawił ich części wrażliwości? 

 

Przy wioskowej uliczce zobaczyłem ostropest. Ta roślina w pierwszej chwili wydaje się pospolitym chwastem, ale jeśli damy jej szansę drugiej chwili, łacno zobaczymy jej szczególną i rzadką urodę. Liście są duże i oryginalne, a kwiaty podobne do ostu, ale znacznie większe i ładniejsze. Są po prostu piękne.

 

Na tym zdjęciu widać dość wyraźnie wielkie oczy owada. To oczy złożone w wielkiej liczby prostych pozbawionych soczewek aparacików do patrzenia. Aby miały wystarczającą czułość, musi ich być bardzo dużo, stąd tak znaczna ich łączna wielkość. 

 

Uschnięte drzewo – rzucający się w oczy kontrast. Czy naprawdę tak wygląda świat w grudniu? To chyba niemożliwe…

Jedna z wielu kapliczek. Ta stoi gdzieś między Smoryniem a Trzęsinami. Proszę przeczytać napis. Tak, wiem, ludzie nie byli wykształceni, a kapliczka i napis są przejawem pobożności. Wiem o tym.

 

Zboża na wielu polach wydają się być dojrzałe do żniw. Mam nadzieję, że nie ucierpiały z powodu braku wody i wykształciły prawidłową wielkość nasion.

Trasa: między Wolą Radzięcką a Smoryniem i Trzęsinami. To wioski na zachód od Zwierzyńca.

Szedłem 6 godzin, odpoczywałem 4,5 godziny, a długość trasy wyniosła 18 km.