Etykiety

Moja książka

Wrażenia i chwile

 150422 Dzisiaj jest umowny dzień premiery mojej nowej książki.    „Książka jest o wrażeniach, o przeżywaniu zwykłych dni i zdarzeń, o chwi...

środa, 7 marca 2018

Słońce, przestrzenie i wawrzynek

040318
Pogórze Kaczawskie: Gorzanowice, wzgórze Młyniczna, Pogwizdów, wzgórze Szubieniczna, Bogaczowice, Jastrowiec, Grudno, zbocza Wysokiej, Sześć Domków, Gorzanowice.

Janek niedawno wyzdrowiał, niektóre szlaki w wysokich partiach Karkonoszy są zamknięte, więc nasz plan wejścia na karkonoską wierzchowinę odłożyliśmy na jesień; gdzież więc jechać, jeśli nie w moje góry?
Gdzie konkretnie? – oglądałem mapę szukając mniej znanych otwartych przestrzeni, i udało mi się ułożyć trasę w połowie nieznaną mi, co uznałem na sukces poszukiwań i dowód istnienia wielu jeszcze miejsc do poznania.
Może najpierw wspomnę przygodę z dojazdem. Z Leszna wyjechałem nocą, jak zawsze, i po dwudziestu może minutach jazdy spojrzałem na zegarek: była 4.50. Do Legnicy miałem jeszcze ponad godzinę jazdy, a z Jankiem umówiłem się na godzinę 5.15. Skoro zegar pokazuje prawie piątą, to… może się zepsuł, może zmienił się mu czas na letni? – myślałem przez chwilę, nim uświadomiłem sobie oczywistą prawdę: źle policzyłem czas i w rezultacie nastawiłem budzik o całą godzinę za późno. Zatrzymałem się, napisałem smsa do Janka i po wysłaniu ostro ruszyłem. We wsi Gorzanowice pod Bolkowem byliśmy tuż po wschodzie słońca i o 6.45 ruszyliśmy w drogę. Janek taktownie nie burczał na mnie za spóźnienie.
Ranek, jak i cały dzień, był słoneczny, temperatura wynosiła minus 12 stopni, ale szybko się podnosiła i już około dziesiątej zbliżyła się do zera. Szliśmy na przełaj, ponieważ polne drogi biegły w poprzek naszego kierunku, ale szło się wygodnie – mrozy skuły wyrównaną ziemię pól. Wzrok leciał daleko, po wyraźnie widoczny długi łańcuch wzgórz Chełmy, a za nami, na południowym krańcu widnokręgu, jaśniały w słońcu śniegi na Śnieżce.
Na pierwszym wzgórzu, Młynicznej, już byłem, ale rozległe przestrzenie za nią były dla mnie ziemią nieznaną. Od razu powiem, że ładną ziemią, zwłaszcza w tak piękny ranek jak dzisiejszy. Gdy słońce było jeszcze nisko, towarzyszyły nam długie cienie, nawet ponadstumetrowe, a takie rzadko można zobaczyć i raczej tylko w górach o łagodnych, równych stokach. Ciekawe doświadczenie: w odległości dziesiątków metrów zobaczyć na zboczu cień poruszanej ręki. 




Wspomniałem chwilę ze szlaku w Tatrach: byłem wysoko i tam świeciło słońce, ale głęboka dolina między szczytami zalana była mleczną mgłą, na której widziałem swój wielki cień. Kiedyś kolega przysłał mi zdjęcie z zimowego wyjścia w Tatry, jego wielki cień obwiedziony był aureolą, mimo iż wcale świętym nie jest. To zjawisko ma swoją nazwę, a zdarza się bardzo rzadko. Mnie nie dane było zobaczyć swojej aureoli; chyba też nie jestem świętym...
Schodziliśmy do wioski długimi, pofałdowanymi stokami, mijając śródpolne kępy głogów lub róż, ocienione drzewami uskoki lub zagłębienia po starych wyrobiskach, przekraczając strumyki. Raz i drugi szliśmy chwilę przygodnie poznanymi drogami, ale one szybko nas zostawiały pędząc w swoje strony. 



W paru miejscach widziałem ogłowione wierzby, widok klasycznie nasz, jednoznacznie kojarzący się z polską wsią. Przy okazji powiem, że ucinanie konarów nie skraca życia wierzbie, a je wydłuża, chociaż nie wiem, czy drzewo uznałoby, gdyby było do tego zdolne, obcięcie konarów za geriatryczną przysługę. Stare, grube pnie wierzb są mało wytrzymałe na złamania, a drzewa te wykształcają grubaśne, więc i ciężkie, konary; gdy te się łamią, rozczepiają pień i drzewo umiera. (Co prawda na pół spróchniała, leżąca już na ziemi wierzba iwa potrafi wypuścić jeszcze las nowych pędów). Gdy obetnie się konary wierzbie białej lub kruchej, a właśnie te dwa gatunki są zwykle ogławiane, szybko wyrastają nowe pędy i drzewo żyje nadal, uodpornione na przewrócenie. Czasami widuję stare, bardzo grube pnie wierzb ogławianych wiele razy. Ich „głowa” staje się wielka, pełno na niej resztek obciętych gałęzi i nowych pędów tworzących razem skomplikowany gąszcz, a w pniu tworzą się dziuple; labirynt ten staje się domem wielu ptaków i nie tylko.

Na mapie zakreśliłem krąg naszej trasy tak niefrasobliwie, że musiałem zrezygnować z lubianego zajęcia na kaczawskich wędrówkach – z myszkowania wokół szlaku; wrócę tam niebawem, by lepiej poznać tę ładną okolicę.
Przecięliśmy pierwszą wioskę, a za nią urządziliśmy piknik na skraju drogi, w sąsiedztwie dwóch uroczych brzóz płaczących.


 Siedzieliśmy na brzegu przydrożnego rowu, Janek dokarmiał mnie pieczonym kurczakiem, co stało się już tradycją naszych wspólnych wyjazdów, słońce świeciło, było ciepło, okolica ładna, a górą, pod niebem pięknie błękitnym, krążyły dwie pary kruków – mieliśmy więc wszystko, co można było wymarzyć sobie na czas wędrówki.
Wokół wsi Pogwizdów i Jastrowiec rozpościera się rozległa równina; na jej wschodnim skraju wznosi się niewielkie wzgórze Szubieniczna, wbrew nazwie ładne i widokowe. Wśród drzew na szczycie stoi drewniany, podmurowany domek. Wygląda na opuszczony, i właściwie taki jest, ponieważ jest jednym z bardzo nielicznych w Sudetach ogólnie dostępnym schronem. W środku jest kamienny piec, ławy i stoły, jest też pięterko mogące pomieścić kilka mat. Domkowi życzę szczęścia do przygodnych użytkowników.
Na mojej mapie Chełmów, a jest to rozległe i zalesione pasmo wzgórz na kaczawskim pogórzu, zaznaczonych jest wiele drzew pomnikowych rozmiarów. Parę już razy przy różnych okazjach szukałem ich, ale nigdy nie udało mi się znaleźć zaznaczonych, chociaż zawsze jakieś okazałe drzewa znajdowałem.
Mam się za racjonalistę zawsze szukającego naukowych wytłumaczeń dziwnych a nieznanych zjawisk (co w niczym nie umniejsza zdolności dostrzegania ich urody), jednakże skłonny jestem uznać istnienie jakiejś tajemnej emanacji drzew, którą ludzki organizm jest w stanie odbierać. Nie potrafię opisać tego odbioru, jest zbyt ulotny i niejednoznaczny, ale jest i jedyne, co przychodzi mi do głowy, to niejasne wrażenie obcowania z niepojętym dla ludzi życiem. Gdy włączy mi się program racjonalizmu mówię sobie, że wrażenie powstaje we mnie, idzie ku drzewu, żywemu organizmowi który robi na mnie wrażenie swoją wielkością, i odbite wraca.
Wrócę jeszcze do nazwy wzgórz, dość dziwnej w naszym języku. Otóż etymologicznie znaczy tyle co wzgórza w języku niemieckim. Po prostu spolszczyliśmy niemiecką ich nazwę.
Ponieważ byliśmy blisko zbocza, na którym miały rosnąć wyróżniające się świerki i wznosić się skały wychodne, zaciągnąłem tam Janka. Na mapie miejsce nosi nazwę Bogaczowice. Świerków nie znaleźliśmy, ale grupę ładnych sosen i skały owszem. Sosny w słoneczny dzień wyglądają ładnie i ciepło; ich miodowa kora oświetlona słońcem ma dla mnie wyjątkowy urok, jest jednym z symboli lata, a nadto drzewa te bardzo malowniczo wykrzywiają swoje korony na wietrze. Na Lubelszczyźnie, w sztucznie sadzonych lasach, sosny wydają się pospolite, ale tutaj, w Sudetach, gdzie jest ich niewiele, przyciągają wzrok i budzą ciepłe wspomnienia.
Skały okazały się spore, rozczłonkowane, z malowniczymi drzewami wiszącymi na krawędziach, pełne wystających półek i stromych żlebów między dziesięciometrowymi pionowymi ścianami. Jednym z nich schodziliśmy, co wobec stromizny i drobnych luźnych kamieni nie było szybkie ani łatwe, zwłaszcza dla dwóch dziadków. 




 
Ślady wyraźnie wskazywały na wjeżdżanie na górę motocyklami. Przez kilka lat jeździłem turystycznym motocyklem, więc znam tego rodzaju środek lokomocji, jednak czymś zupełnie innym jest jazda szosą, a innym tutaj, gdzie przy nachyleniu 45 stopni nieopatrzny ruch manetką gazu może oderwać przednie koło od podłoża…
Cóż, testosteron.
U podnóża płynie klasycznymi meandrami spory strumień, Nysa Mała. Wracając na równinę, przechodziliśmy rzeczkę po zwalonych pniach, nie mając odwagi wypróbować wytrzymałości lodu. W paru miejscach widzieliśmy podcięte przez bobry drzewa, ale bez żeremi. Gdzie one mieszkają?
W Grudnie byłem raz, kilka lat temu, i trochę już zapomniałem, jak tam jest ładnie. 



Wrócę i przypomnę sobie okoliczne ścieżki, zwłaszcza, że dzisiaj nieco się zaplątałem w lesie na stoku Wysokiej. Kierunek marszu utrzymałem dobry, ale nie znalazłem najwygodniejszego przejścia na drugą stronę lasu. Co prawda mówią, że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło, bo oto z lasu wyszliśmy w pobliżu starej kopalni wapieni w masywie góry Wapniki, a wtedy Janek, widząc zarys budowli między drzewami, powiedział o widzianym gdzieś tutaj wawrzynku wilczełyko.
Przysiągłbym, że wspomniawszy jedną ze swoich ulubionych roślinek, mój towarzysz nabrał wigoru, co potwierdzała jego decyzja pójścia w las dla odszukania wawrzynka. Poszedłem za nim.
Znaleźliśmy ruinę solidnego, dużego domu i szereg dawnych wyrobisk, teraz już zawładniętych przez las. Największe wyrobisko zarośnięte jest świerkami, wchodzi się pod nie i jednocześnie w głąb zbocza niemal jak do jaskini. Gdy stałem na dnie, z trzech stron otoczony skalnymi ścianami, w głębokim półmroku, trudno było mi uwierzyć, że sto metrów dalej jest otwarta przestrzeń pól i świeci słońce.
Mieliśmy już wracać, gdy usłyszałem wołanie. Podszedłem i nim obejrzałem pokazywany mi krzaczek, spojrzałem na Janka. Był przejęty i radosny.
Ludzie szukają skarbów ukrytych w ziemi (a w tych górach widziałem już paru takich poszukiwaczy), pasjonują się super samochodami lub kopaniem piłki, potrafią z ukontentowaniem wpatrywać się w zdobyty znaczek pocztowy, a Janek szuka rzadkich roślin i motyli.
Z biegiem czasu coraz wyżej cenię pasję poznawania dzieł natury i ich kontemplację.
Mój towarzysz ma szlachetne zainteresowania.
Roślinkę minąłbym nie zwróciwszy na nią uwagi, ale gdy się nad nią nachyliłem, zobaczyłem ładne wykluwanie się ciemnego różu z pąków.
Miejsce zapamiętaliśmy i obiecaliśmy sobie wrócić za dwa tygodnie. Wawrzynek powinien już kwitnąć.


11 komentarzy:

  1. Mam, mam wawrzynek na miedzy naszej łąki, i nad drogą, ale jeszcze wszystko przykryte śniegiem:-) Piękne, przedwiośniane zdjęcia, trochę nam jeszcze daleko do takiego stanu w przyrodzie; skalne ściany, kamienie, głazy, urok starych gór ... pewnie po raz setny napiszę, że jestem pod ich urokiem:-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja też jestem pod urokiem :-)
      Środkowa część trasy biegła płaskim dnem doliny, ale rankiem i popołudniu szliśmy uroczymi pagórami. Faktycznie: śniegu niemal wcale, słońce, którego grzanie już się czuje na sobie, niebo błękitne – prawie wiosna.
      Wawrzynek zainteresował mnie z powodu reakcji Janka. Oj, ucieszył się chłop znaleziskiem!

      Usuń
  2. To tatrzańskie zjawisko to halo, zwane też widmem Brockenu albo mamidłem górskim. Podobno, kto je zobaczy, ma gwarantowaną śmierć w górach. Gdy byłam dzieckiem ta tatrzańska legenda wiała mi grozą, z czasem jednak przyjęłam, że fajnie byłoby je zobaczyć i mieć pewność śmierci w miejscu, które się kocha i które fascynuje, a nie w niewygodnym łóżku z odleżynami, skazana na innych. Taką filozofię wpoił mi tato, który jednak pod koniec życia stracił chęć do aktywności fizycznej, co zdumiewało mnie aż do jego śmierci.
    Sosny w Sudetach faktycznie są rzadkością (wyjątek stanowi kosówka w wyższych partiach Izerów), dla mnie są one symbolem nadmorskich wydm.
    Wiosnę mieliśmy w niedziele piękną. Potem przyszła krótkotrwała zima i znów zrobiło się wiosennie- ptaki świergolą jak oszalałe!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Och, Anno, życzyć nam widzenia takiego mamidła. Niech nas mami! :-)
      Hmm, czy chciałbym śmierci w górach?.. Na szlaku, z oczami utkwionymi w dal, z głową pełną planów i marzeń… Tak!, ale jak najpóźniej. Niech przyjdzie w okolicy setki. Prawda, Aniu?
      Wiosna oznacza dla mnie koniec górskiego sezonu, więc… właściwie cieszę się, a nie smucę końcem, wszak aby coś się zaczęło, inne musi się skończyć. Przede mną chyba jeszcze trzy wyjazdy; udanie przekonuję siebie, że to dużo, dużo...

      Usuń
  3. Ja wawrzynek spotykałam w pobliżu Barańca, tam gdzie jest zagajnik ze śnieżycami. Piękne te rozległe przestrzenie. A tak plastycznie opisane, to tak jakbym tam też była.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Olu, w niedzielę wspomniałem mojemu towarzyszowi o znalezieniu przez Ciebie śnieżyc w okolicy Barańca i Skopca, postaramy się pojechać tam w następną niedzielę. Skoro Janek dowie się o wawrzynku tam rosnącym, na własnych skrzydłach poleci szybciej niż ja dojadę samochodem :-)
      Na pewno wrócę w miejsca poznane w niedzielę, i to możliwie szybko.

      Usuń
  4. Słońce wziąłeś w ramiona, albo to ono zaprosiło Ciebie do krainy jasności. Wyszliście z pieczary. U mnie w kolejnych dniach też będzie wzrost temperatury, nawet do siedmiu stopni.

    Wawrzynek wilcze łyko, dzika roślina, symboliczna. Sprawdziłam jak wyglądają jej kwiaty, są koralowe lub bladoróżowe (porcelanowe), podobne płatkom dzikich róż na nadmorskich terenach. Chciałam kiedyś przesadzić taką bladoróżową różę na mazowiecki grunt. Przyjęła się lecz zakwitła karminowo, pewnie niedobór jakichś pierwiastków, albo nadmiar.

    Janek taktownym jest towarzyszem oraz uczyć się od niego należy:) i nie burczeć samemu w podobnych przypadkach:).
    Z cieniami się nie dziwię, każdy ma swój cień, który tylko czasami kurczy się z wrodzonym mu wdziękiem, z grzeczności. Widać ten teren i słońce preferowały brak iluzji i wiernie odzwierciedlały jego długość. Co do świętości to aureola, choć piękna, o nim nie świadczy :) więc się nie przejmuj. W sprawach płci jesteś blisko świętości jednego rodzaju :D.
    Ogłowianie wierzb - nie wiedziałam, że mniej znaczy zdrowiej, chociaż kiedy przekładam sobie tę regułę na jedzenie i inne rzeczy to się zgadzam. Wiwat minimalizm (no chyba, że chodzi o książki!)

    Zdjęcia niesamowite, jak z pustyni. Najpiękniejsze są dla mnie (liczę włącznie z mapą): drugie, szóste, siódme i jedenaste.
    Trasa na mapie tak pięknie oznaczona, że aż kusi, aby nią podążyć. Chyba stromo było, ponieważ towarzysz musiał odpocząć ździebko. Nachylenie stoku na zdjęciach wygląda zawsze niewinnie. Przekonałam się o tym przed laty, kiedy nakręcono mój zjazd na górskiej ściance na czarnej trasie. Do dzisiaj pamiętam, jak zasiadłam przed ekranem telewizora chcąc podziwiać swój wyczyn. Z bezbrzeżnym zdumieniem patrzyłam na swój zjazd. Było płasko i jechałam wolno, bardzo wolno, a mogłabym przysiąc, że wtedy wiatr dzwonił mi w uszach i pędziłam z prędkością wyścigówki.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bliski jestem pewnemu rodzajowi świętości?? Chyba z powodu małżeńskiego stażu: każdy mężczyzna mający ponad czterdzieści lat (jedną) żonę, winien mieć przydzieloną aureolę świętego :-)
      Wydaje mi się, że ogławiana wierzba w jakiś sposób odchorowuje ten zabieg, w końcu zmusza się ją do sięgania po zapasy zgromadzone w pniu, żeby z nich wykształciła nowe gałęzie, bez których nie mogłaby żyć, skoro na nich ma liście, a w nich źródło cukrów, substancji odżywczych, jednak faktycznie życie się jej przedłuża w ten sposób. A wiesz, Chomiku, że można by dopatrzeć się tutaj pewnego podobieństwa do ludzi? Znane jest i wiele razy potwierdzone zjawisko uruchamiania bliżej nieznanego mechanizmu wydatnie wydłużającego życie ludzi po długotrwałej głodówce.
      Chomiku, trafisz na Dolny Śląsk jesienią czy zimą, a poprowadzę Cię w najładniejsze miejsca moich gór.
      Zdjęcia wypłaszczają krajobraz, to prawda. Zauważyłem, że robienie zdjęć na dużym przybliżeniu optycznym niweluje tę cechę uwidaczniając różnice wysokości, ale znowu na takim przybliżeniu mój aparat widzi wszystko na niebiesko. Swoją drogą mógłby widzieć na różowo…
      Gdy schodzi się stromym zboczem, nie można iść jeden za drugim, to niebezpieczne. Pośliźnięcie się tego z tyłu mogłoby podciąć nogi temu z przodu, więc odstęp jest sprawą bezpieczeństwa.
      Drugie zdjęcie było zrobione na zboczu Młynicznej, szóste na dnie doliny. W głębi widać ogłowione wierzby, a na pierwszym planie olszę o wyjątkowo rozłożystej koronie. To drzewo wygląda jakby z sadu było, a nie z mokradła; niemal na pewno takie urosło ponieważ rośnie samotnie, nie musi piąć się ku słońcu, mając je z trzech stron i bez ograniczeń. Na siódmym zdjęciu widać dwie brzozy, pod tą bliższą zrobiliśmy sobie przerwę śniadaniową. Tak, na tym zdjęciu widać to, co się podoba: piękne drzewa, drogę, słońce i dal. A sosna widoczna na jedenastym zdjęciu rośnie na skałach, z których schodziliśmy tamtym stromym żlebem.
      Dzięki, Chomiku. Piszę dzisiaj już od czterech godzin i zaczynam czuć coś, co rzadko odczuwam i co mi się podoba: podrażnienie opuszków palców.

      Usuń
  5. Zdjęcia z odcieniem różowym - NIE. Jestem przeciw, pomimo, że to jeden z kolorów jutrzenki :DDD.
    Pisz, pisz, wielcem rada :))) lecz dbaj o siebie, gdyż ciało może dać do wiwatu. I z tą myślą za godzinę oddam się Morfeuszowi w objęcia.

    OdpowiedzUsuń
  6. Krzysiek, ja miałem mruczeć na Ciebie?
    Cieszę się bardzo, ze nie mruczałeś na mnie, gdy ustawałem w drodze.
    Cieszę się podwójnie, że napisałeś ciepło o mnie i o moim zachwyceniu wawrzynkiem. Dzisiaj wiem, że on ci się również spodobał.
    Aaaa… dałem opis tamtego dnia.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak, podobał się wawrzynek. Nie ma olśniewającej urody jak te pyszne róże ogrodowe, ale ujmuje swoją skromnością, rzadkością i pośpiechem w kwitnieniu. Widzieliśmy malutkie wawrzynki, z ledwie jedną cienką gałązką wyrastającą z ziemi, a i one miały kwiaty.
      Janku, dziękuję za wspólne wędrówki. Jesienią znowu pójdziemy gdzieś razem.

      Usuń