Listopadowy dzień

 111121

Nie powiedziałbym całej prawdy twierdząc, że tylko z powodu chęci poznania wałbrzyskich wzgórz ponownie przyjechałem w pobliże Gostkowa; chciałem też zobaczyć tunele drogowe kopane pod górami. Napisałem o Gostkowie odruchowo, ponieważ ta wioska kojarzy mi się z tymi górami. Powoli staje się tym, czym są Gródki dla Roztocza, czy Chrośnica dla Góry Kaczawskich.

Pojechałem do Kamiennej Góry, znalazłem uliczkę kończącą się polną drogą i dość miejsca na mojego opla, a wyruszyłem w drogę krótko po rozwidnieniu się. Nie mogę napisać o Eos, o wschodzie słońca, bo nic nie widziałem przez szare zwały chmur. Po prostu było ciemno, później szaro, a gdy zrobiło się mniej szaro, zarzuciłem plecak i poszedłem. Plan miałem dość charakterystyczny dla tego pogórza: iść zboczami wzgórz, widzieć daleko, ale i zobaczyć budowę drogi.

Oglądając zdjęcia nie zwracajcie uwagi, proszę, na brak kolorów, na zamglone i szarawe niebo, a na ukształtowanie okolicy i zarysy wzgórz. Wyobraźcie sobie, jak ta wypłowiała łąka podbiegająca pod las wygląda w czerwcu, przed pierwszym koszeniem; pomyślcie o dojrzałych czereśniach wiszących w lecie na tych nagich i czarnych teraz drzewach, a brzozy zobaczcie takimi, jakie były miesiąc temu.

O ile w czasie wczorajszej wędrówki kaczawskiej nie zabrakło słońca i przejrzystości powietrza, to dzisiaj mgła ograniczała widoczność do kilometra. Niewielką część trasy przeszedłem drogami, resztę bezdrożami, głównie niekoszonymi łąkami. Męczące jest chodzenie po wysokich lub położonych trawach, co wyraźnie czułem w nogach mimo niedługiej trasy, ale w zamian miałem swobodę wędrowania nieograniczaną przebiegiem dróg.

Zaraz za miastem, ledwie minąłem ostatnie domy, są ładne wzgórza i widokowe drogi. Jedna z nich zaprowadziła mnie na wzgórek, z którego widać w dole miasto. Miejsce jest popularne wśród mieszkańców, co widać po ilości śmieci.

Ludzie mówią o ograniczaniu ich wolności koniecznością szczepień, a ja twierdzę, że ci sami (całkiem możliwe) ludzie ograniczają moje niezbywalne prawo kontaktów z czystą przyrodą, ponieważ w najładniejszych nawet miejscach zostawiają ślady swoich barbarzyńskich obyczajów! Pozbawiają mnie części moich praw i pogarszają jakość mojego życia, a ja nic nie mogę na to poradzić. Gdyby zwiększyć kary i sprawić, by były nieuniknione, ludzie mówiliby o restrykcjach policyjnego państwa, nieprawdaż? Oni mają swoją wolność śmiecenia, a ja swoją niewolę chodzenia wśród śmieci. Oto przykład ograniczenia wolności w obecnym świecie.

Że też nikt jeszcze nie wpadł na pomysł związania śmiecenia z wszechświatowym spiskiem wszystkich przeciwko wszystkim. Myślę jednak, że to tylko kwestia czasu, ponieważ najgłupsza nawet teoria znajdzie wyznawców, na co niezliczonych dowodów dostarcza zawartość internetu.

Na budowie drogi widziałem rozszarpane wzgórza, zasypane dolinki, góry ziemi i kamieni, ciężki sprzęt i mnóstwo betonu – obraz diametralnych zmian w wyglądzie wzgórz, ale i kosmicznych zniszczeń. Wiem, że to martwa materia, że później wyrównają, zasadzą drzewka, posieją trawę i będzie ładnie, ale teraz patrzę na głębokie rany Ziemi.

Nie będzie tak jak było.

Na podciętym zboczu wzgórza z drzewami stojącymi na krawędzi tego nowego urwiska widać, jak cienką, bezbronną (właśnie tak pomyślałem) i łatwą do zniszczenia jest warstwa ziemi leżąca na skałach. Białe ślady żelaznych zębów koparek widoczne na skałach są śladami brutalnej siły, z jaką traktujemy Ziemię. Widziałem sterty pni drzew czekające na wywiezienie oraz kupę poszarpanych korzeni siłą wyrwanych z ziem. Przypominają powykręcane ramiona wznoszone ku niebu – widok jednoznacznie kojarzący się z rozpaczą. 

Z drugiej strony jest widoczna dbałość o przyrodę, a jakże! Widziałem kilka niezbyt dużych drzew ogrodzonych taśmą, na której wisi ta kartka:

 

Wycięliśmy setki albo tysiące drzew, ale tych kilka ocalimy, bo my dbamy o przyrodę!

Tak, ta droga jest nam potrzebna, tylko drzew mi szkoda.

Idąc w pobliżu budowy drogi doszedłem do wsi Jaczków. Jej okolica jest tak urokliwa, tak wiele jest wokół malowniczych wzgórz, że wkrótce pojadę tam poznać dokładnie okolicę; nawet mam już wypatrzone dobre miejsce na parkowanie. Dzisiaj poznałem tylko jedną drogę i parę wzgórz. Tam jest tak ładnie, że jednego dnia na pewno będzie mi mało na ich dokładne poznanie.

Z wioski szedłem w stronę wzgórza, na którym z oddali zauważyłem nienaturalny kształt wcięcia w kształcie monstrualnie wielkiego jaru przepoławiającego górę. Może to właśnie tam kopią tunel? Wyjaśnię tutaj, że nie zasięgałem informacji w internecie o lokalizacji tuneli, pojechałem trochę na ślepo, czyli raczej zgodnie z moją wieloletnią praktyką. Chcąc zobaczyć z bliska głęboki wykop, wszedłem na szczyt sporego wzgórza, ale z jego zbocza zobaczyłem, że wykop jest dalej, na następnym wzgórzu. 

Południe już minęło, trzeba mi było wracać. Obiecałem sobie przyjrzeć się pracom przy okazji następnej włóczęgi.

W lecie na myśl o chmurnym listopadowym dniu aż się wzdrygam, a jego zmierzch wydaje mi się upostaciowioną brzydotą, ale nie jestem wtedy sprawiedliwy wobec tego miesiąca. Dzisiejszy zmierzch był szary, mglisty, niemal zupełnie pozbawiony kolorów, niewymownie smutny, ale jednocześnie… ładny. Był nostalgiczny i mój. Budzący ciepłe myśli o domu i o powrocie. Świat powoli znikał w coraz ciemniejszych szarościach, kończył się dzień spędzony tak, jak chciałbym przeżyć ostatni mój dzień: na wędrówce.

 Trasa:

Z Kamiennej Góry poszedłem na budowę szosy S3 pod Polską Górką, a stamtąd, idąc wzdłuż budowy, doszedłem do wzgórza Jaczkówka i wioski Jaczków. Zrobiłem pętlę po wzgórzach na północ od wioski, chyłkiem (bo nie wolno) przekroczyłem budowę eski i idąc polami w pobliżu budowy wracałem. Wdrapałem się jeszcze pod szczyt Polskiej Górki, a stamtąd poszedłem do miasta, do samochodu.

Przeszedłem 17 km.

Na moim pogórzu

 101121

Wziąłem dzień wolny (przecież jestem emerytem!) i pojechałem na Pogórze Kaczawskie, do Kondratowa. Nie wiem, czemu akurat tam; chyba przypomniały mi się wzgórza widziane tam wiosną minionego roku, ale też nie bez znaczenia była zagadka lokalizacji Kondratowego Wzgórza. Te poszukiwania są stałym zajęciem w czasie wędrówek wokół wioski, może nawet swoistym hobby. Czy muszę dodawać, że dawno już byłem na każdym wzgórku w okolicy, który może być szczytem tego wzgórza? Że te poszukiwania są pretekstem?

W ostatnich dniach drzewa straciły niemal wszystkie liście. Jedynie brzozy nadal są wystrojone jesiennie, ale i wśród nich wiele jest nagich, już zimowych. Klony stoją zapatrzone w kolorowe kobierce rozścielone na ziemi wokół nich, a tylko nieliczne jeszcze trzymają resztki swoich liści, ale najwyraźniej ostatkiem sił, skoro byle powiew wiatru je porywa. Patrząc na trzepotanie się liści na wietrze i ich niezdecydowany lot ku ziemi, pomyślałem, że drzewa wcale nie chcą je zrzucać, a zmuszane, robią to z żalem.

Ściany lasów liściastych utraciły swoją naturalną zieleń pokazując szare i czarne gałęzie. Nagle zrobiło się listopadowo.

Dzieje się tak niepostrzeżenie dla mnie. Przemianę zieleni w paletę jesiennych barw dostrzegam, ale jej ubożenia aż do szarości już nie. W tej mojej ślepocie dopatruję się niezgody na szarą jesień i zimę.

Powyżej wioski są miejsca, z których widać główne pasma kaczawskie i po dużym fragmencie Rudaw oraz Karkonoszy. Dzisiaj znowu miałem okazję widzieć punktowe jasne światełko na szczycie Śnieżki – odbicie słońca w oknie obserwatorium. Drobiazg, owszem, ale wrażenie czyniący i po prostu ładny.

Obszedłem wszystkie możliwe Kondratowe Wzgórza. Może słowo wyjaśnienia. Lokalizacji jest przynajmniej dwie, a może i trzy; ich ilość zależna jest od ilości oglądanych map, których autorzy nie mogą się zdecydować. Na jednym miejscu stoi typowy podwójny betonowy słupek, jakie są stawiane na niektórych szczytach, ale ten sterczy na płaskim polu; wydaje mi się, że szczyt ładnego sąsiedniego wzniesienia jest wyższy. 

W minionym roku byłem na tym właśnie wzgórzu w porze kwitnienia głogów. Może wspomnienie tego widoku sprowadziło mnie dzisiaj tutaj?

 

Drugie miejsce jest oddalone o kilkaset metrów i trudno mi powiedzieć o wzajemnej wysokości tych dwóch miejsc. Podoba mi się, ponieważ wzgórze ma wyraźnie zaznaczony szczyt i rośnie na nim kępa drzew, nie jest więc równane pługiem jak to pierwsze.

Trzecim jest wyraźne wybrzuszenie wielkiego pola, które na samym początku moich detektywistycznych przygód miałem za właściwe Wzgórze.

Oczywiście odwiedziłem Dębowe Wzgórze, jedno z moich ulubionych miejsc, a skoro już tam byłem i na horyzoncie widziałem Czartowską Skałę…

 

Przypomniało mi się zdarzenie sprzed lat: w słoneczne późne popołudnie jesiennego dnia usiadłem pod największym dębem tego wzgórza z zamiarem spędzenia tam leniwej godziny do zmierzchu, ale widok Skały, tej sterczącej nad polami resztki starego wulkanu, już po kilku minutach poderwał mnie na nogi. Idąc forsownym marszem najkrótszą drogą, czyli bezdrożem po polach i łąkach, zdążyłem wejść na szczyt i z niego oglądać zachód. Dzisiaj szedłem wolno, rozglądałem się, zatrzymywałem, a nawet zbaczałem z drogi widząc coś ciekawego, czyli po prostu się szwendałem swoim zwyczajem. Ze szczytu widać Góry Kaczawskie i dalekie Karkonosze, przy dobrej widoczności widok jest pyszny, ale że patrzy się na południe, trudno o dobre zdjęcia; może poza wczesnym rankiem lub przed zachodem.

 Nieco na lewo, czyli ku wschodowi, z niebieskiej dali wyłaniają się Góry Wałbrzyskie.

Ten charakterystyczny kolor odległych gór jest barwą swobodnych wędrówek.

Po drugiej stronie, na północy, w dolinie widać domki Pomocnego, a za nimi i nad nimi malownicze wzgórza. Wypatrzyłem tam ładne drzewa; patrząc na nie ze szczytowej skały, jeszcze nie wiedziałem, że skręcę ku nim wydłużając drogę, by obejrzeć je z bliska.

W ich pobliżu, na zboczach wzgórz, są ukryte w lesie źródła dwóch strumieni. Wiedziałem o nich od lat, ale jakoś nigdy nie było okazji ich poznania – do dzisiaj.

Charakterystyczny kształt początku jaru wypłukanego przez strumień, owe przełamanie płaszczyzny przypominające nieco siodło, widać już przy pierwszych drzewach, ale na dnie nie było wody.

 Teraz często strumienie zaczynają się niżej, czasami dużo niżej od swoich pierwotnych źródeł – wymądrzałem się w myśli. Druga strona płytkiego jaru wydała mi się wygodniejsza do przejścia, ale okazało się, że stawiając krok zrobiłem błąd. Noga zapadła się w czarnym błocie przykrytym z wierzchu kolorowymi liśćmi. Chcąc się podeprzeć, natychmiast postawiłem drugą, ale też się zapadła, na szczęście tylko do połowy łydek. Przeszedłem parę kroków wyciągając buty z mlaszczącym odgłosem. Woda jednak była. Niewiele, ale akurat tyle, żeby rozmoczyć ziemię. Tak jest, gdy w miejscach potencjalnie podmokłych idzie się z kijami pod pachą i myślami wśród chmur. Oczywiście buty, otulone ochraniaczami, w środku zostały suche, bo żeby nabrały wody, musiałbym wejść w rzekę. Błoto po drodze się wykruszyło.

Dzisiaj założyłem masywne buty uszyte z grubej skóry. Trudno je przemoczyć, jeszcze trudniej zużyć. Mam je 10 lat, a wystarczą do końca moich dni, skoro nie są jedynymi butami na wędrówki. Zakładam je na krótkie trasy albo wtedy, gdy spodziewam się ciężkich warunków, ponieważ oprócz zalety odporności na wodę mają poważną wadę związaną z ich masywnością, mianowicie dużo ważą. Dwa razy więcej od niedawno kupionych markowych butów robionych według współczesnych trendów: są delikatne, a więc szybko się zużywające, ale i te lubię. Nie tylko są lekkie i wygodne, ale też mają podeszwy o rewelacyjnej przyczepności. O nich napiszę może przy innej okazji. Na zdjęciu dzisiejsze buty, kastingery; to nazwa firmy, bodajże austriackiej. Czyż nie budzą zaufania? Ja twierdzę, że są też bardzo ładne.

 Po letnich utrudnieniach w wędrówkach bezdrożami, bardziej doceniam obecną swobodę. Właśnie wracałem do wioski idąc brzegiem pola i tylko dlatego zobaczyłem ruiny zamku, o których nie wiedziałem. Ukryte są między drzewami, jadąc szosą trudno je wypatrzeć. Oczywiście podszedłem pod ich kamienne ściany. Nie wiem, kogo była ta budowla i jak długo jest ruiną, dla mnie takie informacje są mniej ważne od wrażeń i myśli. Ludzie trudzili się latami przy obróbce kamieni i stawianiu tej budowli, później niejedno dzieciństwo mieszkańców przeminęło zamienione w starość, a budowla stała. Może była ciepło wspominanym domem przez kogoś, kogo losy rzuciły daleko? Zapewne te ruiny ukrywają nie jedną rodzinną tragedię, może nawet mord, ale niewątpliwie i wiele radości. Niżej murów zachowała się resztka lipowej alei; niemal widziałem między nimi spacerującą kobietę z dzieckiem. Ślad dróżki jeszcze się zachował.

 Resztki murów będą coraz niższe i niższe, aż w końcu schowają się wśród zarośli, a stare lipy, ostatni świadkowie historii zamku, posłużą miejscowym za opał.

Trasa:

Z Kondratowa poszedłem wzgórzami na południe od wioski, odwiedzając możliwe lokalizacje Kondratowego Wzgórza. Wszedłem na Czartowską Skałę, następnie poszedłem na wzgórza na północ od wioski Pomocne. Polami i drogami doszedłem pod Ziębniak, poznałem ruiny zamku w Kondratowie. Stamtąd wróciłem do samochodu zostawionego w pobliżu kościoła.

Dystans 17,5 km.