180824
Dwa
najpopularniejsze wśród turystów masywy górskie to Połoniny
Wetlińska i Caryńska. Pierwszy człon nazw oczywiście od
rozległych i wyjątkowo widokowych połonin, a Wetlińska od
Wetliny, sporej wioski leżącej u stóp masywu.
Na
szczyty wiedzie kilka szlaków, wybrałem ten z Przełęczy Wyżna z
oczywistego powodu: skoro zaczyna się na przełęczy, nie w dolinie,
podejście z niego jest mniejsze. Według mapy do pieszych wędrówek
wynosi 340 metrów, nieco ponad sto pięter; cóż, jeśli chce się
mieć świat u stóp, trzeba się wspiąć ku niebu. Na tablicach
podawany jest czas wejścia 75 minut, czytałem gdzieś, że
swobodnie można wejść w godzinę, a szliśmy dwie. Jedno z dwojga:
albo czasy ustalali wyczynowcy, albo ja idę… dziadkowym tempem.
Może tak, skoro wnuczka parokrotnie czekała na mnie, może nie,
skoro po drodze tyle ładnych drzew i widoków było do obejrzenia i
sfotografowania.
Pod
jednym ze szczytów kiedyś wojsko zbudowało niewielki posterunek;
fama głosi, że w celu obserwowania samolotów imperialistów
zrzucających na nas stonkę ziemniaczaną. Cóż, nie tylko teraz
władze mają psychiczne odchyły. Kiedy w końcu poszli po rozum do
głowy, oddali budynek PTTK, a ci umyślili urządzić tam
schronisko. Było małe, po spartańsku urządzone, bez wody i prądu,
ale może właśnie dlatego bardzo popularne wśród miłośników
Bieszczad. Miałem okazję poznać osobiście wieloletniego
gospodarza obiektu, Lutka, człowieka legendę. W tamtym wyjątkowym
miejscu, wśród ludzi tam bywających, znajomości nawiązywało się
szybko, a forma „pan” nie była używana.
O
Lutku przeczytacie tutaj.
Lutek
jest już na emeryturze, a jego Chatki nie ma. W tym samym miejscu
stoi teraz nowe, większe schronisko zbudowane z wielkich bali, jest
prąd i toaleta, nie trzeba chodzić sto metrów w dół zbocza by
nabrać wody ze strumienia dla umycia się, jak było jeszcze 12 lat
temu. Wszedłem do środka, zobaczyłem bar oblegany przez ludzi i
wyszedłem. Nazwa schroniska została ta sama, wszystko inne się
zmieniło.
Zmiany
zauważyłem już na szlaku ku Chatce. Kiedyś był węższy i
bardziej garbaty; Lutek woził zaopatrzenie swoim wiekowym gazikiem z
demobilu i według jego słów żaden inny pojazd nie poradziłby
sobie z wjazdem. Niewątpliwie na potrzeby budowy nowego schroniska
drogę poszerzono i wyrównano, widziałem zwały zepchniętego gruzu
kamiennego – ślady pracy ciężkiego sprzętu.
Tak wyglądał GAZ 69, pojazd Lutka.
Na
szczęście cała reszta połoniny pozostała niezmieniona.
Wschody
i zachody słońca na pewno też. Oto zdjęcia początku i końca
dnia zrobione przeze mnie 12 lat temu spod Chatki:
Źle
policzyłem czasy i możliwości: na Smerek, ostatni szczyt Połoniny
Wetlińskiej, nie weszliśmy. Powrót po śladach trwałby zbyt
długo, więc z przełęczy pod Smerekiem zeszliśmy do wioski
Wetlina. Byłbym zapomniał! W drodze powrotnej zatrzymaliśmy się
na posiłek w jednym z miejsc odpoczynku wyposażonym w ławy i
stoły. Jedząc, tuż obok zobaczyliśmy lisa. Chodził wokół nie
bojąc się ludzi, a po chwili podszedł do nas, wszedł na ławkę,
z niej na stół i… złapał torbę z naszym jedzeniem! Ponieważ
leżała pod ręką, udało mi się wyrwać ją z pyska złodzieja.
Lis nie zrażony niepowodzeniem dalej się kręcił pod nogami ludzi.
Dopiero w domu, w czasie segregowania zdjęć, zobaczyłem, że
udokumentowałem zdarzenie.
Do
parkingu na Przełęczy Wyżna mieliśmy kilka kilometrów marszu
szosą, ale udało się złapać busa. Wnuczka dała radę, dzielna
dziewczyna.
Obrazki
ze szlaku
Zdjęcia
roślin na połoninach publikowałem, ale niewiele na nich jest niebieskich kwiatów, dość często widywanych i przyciągających
wzrok swoją oryginalną urodą. Oto goryczka trojeściowa, śliczna panna na
połoninach.
Tutaj
jarzębiny, świerki i wierzbówki na połoninach. Jarzębiny żyją
nawet na szczytach, dużo wyżej niż ostatnie, krzaczaste i
pokręcone buki, chociaż po ich rachitycznych kształtach widać,
jakie trudy znoszą. Pojedyncze małe świerki też próbują żyć
tak wysoko, niektórym nawet się udaje, ale raczej nie mają szans
wystrzelić ku niebu.
Grechoty.
Tak nazywane są bieszczadzkie gołoborza. Niewielkie są, ale dość
liczne. Powstały w typowy dla tej formacji sposób, mianowicie na
skutek kruszenia skał w ostatnim okresie lodowcowym, około 20
tysięcy lat temu. Czyżby ludzie wtedy przesadzili z ograniczeniami
emisji CO2, skoro doprowadzili do wyziębienia Ziemi?...
"Domki"
do wynajęcia w Wetlinie. Szukając noclegu, zauważyłem ceny nawet ponad tysiąc złotych za dobę.
Jeszcze
o lasach. Widać je wyraźnie na tej mapie. Niemal cały
obszar gór jest zielony, czyli zalesiony. Zwracam uwagę na
ukraińską część Bieszczad, tam lasów jest znacznie mniej.
Trasa:
z Przełęczy Wyżna w Bieszczadach na Połoninę Wetlińską. Od
Chatki Puchatka poszliśmy przez Osadzki Wierch i Szare Berdo do
Przełęczy Mieczysława Orłowicza, a z niej zeszliśmy do wsi
Wetlina. Przygodnie złapanym busem wróciliśmy na Przełęcz Wyżna.
Statystyka:
przeszliśmy 15 km, suma podejść wyniosła 570 a zejść 770
metrów; cała wyprawa zajęła nam 11 godzin. Wioska leży w
dolinie, przełęcz sporo wyżej, stąd różnica wysokości.
