Góry Stołowe, dzień drugi

Po wczorajszym dniu zgodnie uznaliśmy, że dzisiaj nie kręcimy kilometrów, robimy sobie lekką niedzielę. Taka była, chociaż gps kolegi zatrzymał się dopiero na siedemnastym kilometrze.

Dylemat czy wjechać na parking pod Błędnymi Skałami, czy wejść, rozwiązał się bez nas: szosa okazała się być zamknięta. Może to i dobrze, bo miło się szło tą wygodną trasą pod górę, między drzewami przysypanymi świeżym, czystym śniegiem, miło się rozmawiało z towarzyszem. 

Widzieliśmy mnóstwo śladów zwierzyny, ludzi tylko jeden ślad, później chyba jeszcze dwa; i tak dużo – pomyślałem – bo w moich Górach Kaczawskich nie zobaczyłbym żadnych ludzkich śladów. Na myśl o ich małej popularności, poczułem gwałtowną tęsknotę na kaczawskimi dróżkami.

Parę lat temu przeżyłem podobną chwilę. Szedłem wtedy na Połoninę Caryńską, był mglisty, chłodny dzień października, dlatego nie spodziewałem się spotkać tam nikogo, a spotkałem całą grupę ludzi. Wtedy też pomyślałem o moich ulubionych górach, że w taki dzień nie spotkałbym tam nikogo i też zapragnąłem zobaczyć je. Może działała we mnie pewna odmiana bardzo ludzkiego odruchu ujmowania się za słabszym: jeśli nikt nie chce was poznać, ja poznam za siebie i za nich, a może po prostu działało – i działa - moje zauroczenie tymi górami.

Błędne Skały. Sporo zrobiono tam dla turystów: ładnie urządzone miejsca wypoczynku, często spotykane tablice z opisami przyrody, barierki, kosze na śmieci.

Na początku labiryntu przejść jest miejsce widokowe; są nimi dwa spłaszczone wierzchołki skał spięte małym mostkiem. Przechodzi się go tak, jak samochodem przejeżdża się most nad rzeką: częstokroć nie zauważając jej przekraczania. Może dlatego zatrzymałem się na mostku i spojrzałem w bok – w czarne dno wąskiej szczeliny między dwiema gładkimi skałami. Z drugiej strony mostku szczelina rozszerzała się, w jej świetle, miedzy ścianami skał, widziałem szczyty świerków rosnących sto metrów niżej, u stóp urwiska.

Obok stała cała grupa skał, jedna przy drugiej, oddzielone wąskimi krechami pęknięć, a na każdej kępa roślin. Mały świerk z wykrzywionym na wszystkie strony pniem wyglądał jak sosny oglądane kiedyś na szczycie nadmorskiego klifu. Jeśli ograniczyć patrzenie do powierzchni, dostrzega się rzadki, skarłowaciały las na nierównych skałach, ale jeśli obniży się wzrok, miedzy drzewami dostrzeże się ostre granice białych płacht śniegu, a miedzy nimi zygzaki czarnych pręg pustki. Jeszcze niżej nie widać nic, albo majaczące w szarości głębin rumowiska drewna i kamieni.

Błędne Skały. Pomieszanie kierunków, perspektyw, odległości, światła i ciemności; pomieszanie totalne, budzące nie tylko zdumienie i oszołomienie, ale i, poprzez graniczenie z chaosem, także niepokój. W jednej chwili stoi się na skałach, by chwilę później stać pod nimi; wchodzi się na skały, w skały i pod skały. Wzrok biegnie wiele kilometrów, by niewiele później zderzyć się z czarną, zimną, odpychającą ścianą, o którą zaczepia się nosem; ma się wtedy wrażenie chodzenia po otwartej od góry jaskini umieszczonej nie na zboczu, a na szczycie góry, wrażenie nierealności.

Wracaliśmy ścieżką przyrodniczą. Po zapoznaniu się z tekstami zamieszczonymi na tablicach informacyjnych, byłem zaskoczony ilością pracy wkładanej przez pracowników Parku w poprawę stanu lasów Gór Stołowych, także wiedzą potrzebną do tych działań i wieloletnią ich perspektywą.

Otoczenie ścieżki jest ładne, zwłaszcza w dolnym jej biegu, gdy stromo schodzi w dolinę, meandrując wśród kamiennych i drewnianych rumowisk. Śnieg, ukrywając nierówności i kamienie, utrudniał marsz, nierzadko musiałem mocno podpierać się kijami idąc po śliskich pochyłościach, ale jednocześnie przydawał uroku lasowi. Najmniejsze nawet drzewko i najmarniejszy krzaczek były strojne trzymaną na gałęziach grubą okrywą śnieżnego puchu, a choinki wyglądały dokładnie tak, jak wyglądają w naszym śnie o prawdziwej zimie.

 Rozłożyste ramiona świerka były nisko obwieszone ciężarem śniegu; przechodziłem pod nim pochylając głowę, drzewo trzymało wokół siebie głęboki półmrok, przy pniu ziemia była ciemna, naga, bez śniegu. Nieco dalej grupa małych buków chwaliła się nasyconym brązem swoich liści – przykuwający wzrok rzadki akcent kolorystyczny w czarno-białym lesie, przysypane śniegiem wspomnienie kolorów jesieni.

Strumyczek ukryty wśród drzew byłby niewidoczny, gdyby nie przebijał się przez śnieg ciemną pręgą swojego nurtu.

Górskie strumienie.

Któregoś dnia skała pod korzeniami świerka wilgotnieje, na jej powierzchni pęcznieją kropelki, jakby kamień się pocił, w chwilę później pierwsze krople wody odrywają się i wsiąkają w ziemię. Między źdźbłami trawy powoli tworzy się miniaturowe rozlewisko wypełniające nieckę pod skałą.

Albo inaczej: gdzieś na stoku spotyka się podmokłe miejsce, czasami lekko zagłębione, nierzadko zarośnięte charakterystycznymi trawami mokradeł – to wiele sąsiadujących ze sobą miejsc wycieku wody wprost z ziemi, zbyt słabych, żeby utworzyć bijące źródło. Rozmiękła ziemia schodzi zwężającymi się językami w dół zbocza, a niżej błyszczy woda maleńkiego strumyka odwadniającego mokradło.

Strumyk płynie powoli, zatrzymuje się często, wsiąka w cienką warstwę ziemi, czeka na posiłki, nabiera sił, a ruszając dalej, po trochu wypłukuje drobiny ziemi i niesie je w dół. Myszkując wśród traw i kamieni wybiera najlepszą drogę, czasami płynie prosto, czasami meandruje lub rozdziela się na bliźniacze strugi. Przywłaszcza mniejsze strumyki spływające ze zboczy, mości sobie koryto unosząc z niego ziemię, patyki i liście. Zatrzymany przez pniak leżący na swojej drodze, rozlewa się na boki, szuka obejścia, zostawia na zaporze niesioną ziemię i liście, w końcu przesuwa przeszkodę, albo przelewa się przez nią i z impetem płynie dalej. Mężniejąc, potrafi  turkotać kamieniami. Chowa się coraz głębiej w wypłukiwanym jarze, ocienia drzewami, stroi kwiatami. Dźwięcznie spada z kamiennych progów, cicho szemrze wśród traw, błyszczy jasnymi kamykami na dnie, czernieje w zarośniętym rozlewisku. Omdlewa w suche dni lata (jest wtedy orzeźwiająco chłodny i uroczy), pędzi wzburzony w czas wiosennych roztopów, a czasami niemal zatrzymuje się skuty lodem, ale wtedy wystarczy zatrzymać się przy ciemnym śladzie na białym śniegu i uciszyć oddech, żeby usłyszeć delikatny dźwięk dobywający się spod lodu – szept mieszkającej w strumieniu najady.

Pojechaliśmy na Lisią Przełęcz. Na parkingu stało pięć samochodów, z tego cztery z czeską rejestracją. I dobrze – pomyślałem – niech żyje Europa bez granic i wolność podróżowania.

Poszliśmy w stronę Białych Skał i Skalnej Furty, grupy skał wyjątkowo widowiskowych, a po drodze spotkaliśmy nowe ścieżki prowadzące do niewidzianych wcześniej skał, przy nich tablice z informacjami geologicznymi.

Szedłem jedząc i zadzierałem głowę na skały wystające ponad drzewa. Byłem na szlaku. Szedłem.

Lubię chleb, zwłaszcza gdy jest czerstwy, a już szczególnie chleb z pewnej małej piekarni blisko mojego domu; ilekroć tam jestem, kupuję go i wiozę przez całą Polskę do mojej pracy w delegacji. Na górskie wędrówki zawsze robię kanapki, nawet jeśli wyjeżdżam na kilka dni. Jem idąc (oczywiście na równiejszym odcinku trasy), nie wiem dlaczego tak robię, chyba szkoda mi czasu, droga woła mnie zbyt głośno, a może dlatego, że chodząc w zimie, nie mogę robić zbyt długich przerw z obawy wyziębienia organizmu. Kije trzymam pod pachą i gryzę chleb, a smakuje on wtedy wyjątkowo. Drobne przypomnienie dla wędrowca: opakowanie kanapki zwija się i wkłada do kieszeni; czynność oczywista, ale idąc ścieżką nierzadko widać, że nie wszyscy o niej pamiętają.

Już po powrocie policzyłem, że ten dzień był ósmym dniem mojego chodzenia po tych górach.

Wołają mnie moje Góry Kaczawskie, przy najbliższej okazji odpowiem na ich wołanie, ale będę też wracać tutaj. Idąc dzisiaj, wspomniałem Skalne Wrota, piękną grupę skał oglądanych kilka lat temu; chciałbym je kiedyś odwiedzić, chciałbym też odnaleźć skalną maczugę znalezioną gdzieś poza szlakiem. Kiedyś pamiętałem drogę do niej, ale czy teraz trafię? Trzeba mi wrócić w te góry i sprawdzić.

Wrócę zobaczyć swoje stare i zrobić nowe ślady na ścieżkach.