Początek lata i jej warkocze

310515

Ostatnia noc majowa, minęła północ, zza wozów dobiega dudnienie z głośników. Festyn. Jak mam chłonąć urok tej nocy?

Zaczyna się czerwiec, najpiękniejsza dla mnie pora roku. W kalendarzu jeszcze jest wiosna, ale naprawdę lato zaczyna się właśnie teraz. Letnie dni, które nic nie odejmują z nadal pełnej miary lata. W ostatnie dni czerwca często pojawia się we myśl, że teraz, skoro zaczyna się lipiec, lata będzie ubywać, a w czerwcu nie ubywało, jeszcze całe było przede mną, nienaruszone, mimo że już trwało.

Rozglądam się wokół siebie; na słoneczny obraz zielonego świata nakłada mi się drugi, chmurny i szary, a nagimi drzewami, kałużami lub łachami śniegu – obraz moich gór zupełnie nieznanych w swoich wiosennych i letnich strojach. Tak mało wtedy kolorów, mało słońca. Budzi się we mnie nostalgiczna tęsknota. Pojechać tam chociaż na tydzień!

W wyjątkowo słoneczny dzień późnej jesieni schodziłem z Zadory jeszcze przed zachodem słońca; gdzie mi się tak śpieszyło? Do mroku na dole? Innym razem oglądałem cudny wschód słońca na Grudnej, ale szybko, za szybko, poszedłem dalej, gnany (tak się tłumaczę) łapczywością przeżywania, a przecież mogłem stać tam dalej i patrzeć, wypatrzeć wszystko do ostatniego promienia, ostatniego wzruszenia. Albo tamten wyjątkowo kolorowy wschód widziany pod Rząśnicką Przełęczą! Czemu ja wtedy pojechałem dalej?

Grzechoczące puszki i brzęczące butelki pod nogami, wokół Crazy Dance placki rzygowin, obsikane wozy zaplecza, dudnienia z głośników i głuchy odgłos zwalnianych siedzeń na wieży Mega Dropa. 

Niecierpliwe liczenie czasu: za siedem godzin zaczynamy przeprowadzkę, a ci ludzie wcale nie chcą iść do domu!

Festyn. Spałem cztery godziny, ale w następną noc, już w nowym mieście, udało mi się przespać dziewięć godzin.

020615

Szaleństwo przeprowadzki za mną. Chodzę między drzewami parku, przecinam smugi jaskrawego światła i wchodzę w głęboki cień. Światło niskiego już słońca oślepia mnie, ale nie unikam go, nie odwracam głowy. Dobrze jest tak iść w migotliwym świetle czerwcowego słońca. Podnoszę głowę i cieszę oczy złotozielonymi liśćmi wiązów, maleńkimi pąkami lipowych kwiatów, drobnymi listeczkami glediczji; odstające płaty kory tych drzew rzucają na pnie pofałdowany cień. Na końcu glediczjowej alei przecinki, dwa duże wiązy, a za nimi dwuszereg lip. Pochyła wierzba rosnąca nad brzegiem stawu moczy w wodzie swoje włosy; a może przygląda się sobie lub rozkwitającym liliom?

 Dotykam wysmukłej brzozy, jest ciepła; drzewo zwiesza swoje liczne ramiona – jakby nachylało się ku mnie, a obok widzę masywne przypory wykształcone przez wiąz. Na końcu alejki stoi w słońcu okazałe drzewo, jego liście są spore i mają ładny kolor świeżej zieleni. Przy ziemi słońca już nie ma, podniosło się wyżej nabierając intensywniejszego koloru, barwi nim korony drzew. W górze feeria żółtych i zielonych barw, a w dole spomiędzy konarów krzaczastego klonu wylewa się mrok. Wciągam powietrze, czuję ciepłe zapachy roślin i rozgrzanej ziemi, zapach lata.

Jak zatrzymać czas? Jak uchwycić chwilę?

Chciałbym, aby zachód słońca zastygł mi na dłoni, miałbym wtedy w tym ziarenku zaklętą wieczność…*

W trzy godziny później, gdy już miałem zakończyć wieczór, odebrałem smsa od przyjaciela: wyjdź na dwór, zobacz księżyc. Wyszedłem i zakręciłem się na parkowej alejce nim znalazłem go między drzewami. Stał w pełni, wyraźny jak rzadko kiedy, jakby narysowany ostrym rylcem na granacie nieba i rozsiewał wokół swoją srebrzystą aureolę, a ja stałem zapatrzony w niego i zasłuchany w siebie, w dziwne, ale przyjemne, połączenie radości i tęsknoty. Wspomniałem też swoje zdumienie i zafascynowanie, gdy kiedyś zdarzyło mi się oglądać księżyc w taką noc przez lornetkę. Widok trudny do zapomnienia.

Wczesnym rankiem, nim zadzwonił budzik, obudził mnie śpiew wilgi. Słuchałem tych pięknych, melodyjnych dźwięków i bez śladu niechęci (czy tej milczącej, ale jakże mocno odczuwanej konieczności) pomyślałem o wstaniu i rozpoczęciu kolejnego dnia wypełnionego dwunastoma godzinami ciężkiej pracy. Była we mnie pogoda ducha i radość dnia przede mną.

Może jednak powinienem zatrzymać wschód słońca?

*Jan Drzeżdżon, mało znany pisarz kaszubski,  napisał o pragnieniu zatrzymania w dłoni wschodu słońca, wyżej parafrazuję jego słowa.

050615

Od szeregu tygodni nosiłem się z zamiarem opublikowania na blogu fragmentu napisanej rok temu noweli, której nadałem tytuł „Chrośnickie Kopy”. Tak nazywa się pasmo wzgórz w Górach Kaczawskich, tam zaczyna się i kończy moja opowieść o spotkaniu dwojga ludzi.

Przez szereg lat pisywałem w Biblionetce, ale w miarę upływu czasu coraz bardziej dokuczała mi niepewność miejsca, jak można by określić moje opory przed publikacją swoich tekstów na stronie poświęconej wydanym książkom. W końcu zaprzestałem publikacji, chociaż rozwodu w Biblionetką nie wziąłem. Tutaj jest inaczej, bo mimo iż jestem na łaskawym chlebie Googli, jestem jakby u siebie i sam mogę decydować, co wypada mi tutaj zamieszczać, a co nie. Z założenia strona ta miała służyć do publikacji moich tekstów, co niniejszym czynię.

Oto fragment mojej noweli. Wybrałem go, bo jest zamkniętą całością, która zrozumiała jest bez znajomości reszty tekstu i bez wyjaśnień.

Jest jeszcze drugi powód: wspomnienie słów mojej znajomej, która jeden z rodzajów opisanych niżej warkoczy nazwała „strumykowym warkoczem”. Dopiero od niej dowiedziałem się, że taki warkocz nazywa się francuskim. Dla mnie, dzięki niej, zostanie warkoczem strumykowym.

Czy opublikuję resztę? Nie wiem. Nie wykluczam tego w późniejszym czasie, gdy nabiorę do tekstu większego dystansu emocjonalnego.

Nigdy ich nie obcięła, mimo iż dopiero żyjąc z nią dowiedziałem się, ile pracy kosztuje utrzymanie włosów takiej długości. Niemal zawsze ma warkocz lub warkocze, ale nie ma monotonii w jej fryzurach, mimo niezmienności ich głównej cechy - samych warkoczy. Miejsce ich uczepienia do głowy podlega okresowym wędrówkom, które obserwuję z ciekawością, próbując dojść związku między nim a nastrojami Jasi, okazjami lub porami roku. Czasami jest ich dwa, ale częściej jeden, ogromny grubością, niemal jak moja ręka w nadgarstku. Patrząc na jej małą głowę i cienką szyję, nieodmiennie budzi się we mnie myśl o ciężarze, jaki musi dźwigać, ale Jasia zapewnia mnie, że nie czuje ciężaru warkocza. Na ogół wyrasta z tyłu jej głowy, wyżej lub niżej, ale czasami zbacza w stronę lewego lub prawego ucha, a wszystkie włosy wieloma pasmami biegną za nim by wkręcić się w jego sploty. Same sploty też ulegają przemianom, będąc ścisłe – wtedy warkocz jest cieńszy, twardszy, jakby bardziej nerwowy w swoich ruchach, ale i bardziej połyskliwy – lub luźniejsze, wtedy pogrubiały warkocz nabiera aksamitnego, matowego połysku, jest puszysty, miękki i wiotki. Bywa też bez klasycznych splotów: rozczesane włosy zebrane są gumkami równomiernie rozłożonymi na całej długości włosów; ich ilość też ulega zmianom, których przyczyna pozostaje dla mnie tajemnicą. Bywa, że warkocz nagle kończy się, dalej włosy są proste i luźne, układające się w pędzelki, którymi lubi łaskotać mnie lub w zamyśleniu bawi się nimi sama. Ich długości są bardzo różne: od króciutkich, gdy niesplecione są same koniuszki włosów, do długich, sięgających nawet połowy długości jej włosów. Od czasu do czasu te niesplecione włosy łączą się w jeden warkocz. Jasia ma wtedy jakby trzy warkocze: dwa na ramionach i jeden niżej. Oczywiście zdarza się też odwrotność: jeden gruby warkocz dzieli się niżej na dwa lub więcej warkoczy. Ona chyba lubi zmiany, bo gdy już dobrze poznam szczegóły nowego jej warkocza, gdy w następnych dniach wróci do fryzur jakby mi znanych, nagle przychodzi od fryzjerki uczesana tak, jak jeszcze nie czesała się nigdy. Zwykle zmiana jest niewielka, ukryta w jakimś szczególe, ale na ogół wiem, że ona jest. Skąd? Po zachowaniu się Jasi. Nie chwali się, nie pokazuje, nic nie mówi jakby nic się nie zmieniło, ani ona niczego nie oczekiwała. Zachowuje się niby normalnie, ale czasami łapię jej ukradkowe spojrzenia na mnie – i właśnie po takim jej zachowaniu wiem, że ma inną fryzurę!

Zdarza się, że jej warkocze mnożą się. Jest ich trzy albo trzydzieści, a kiedyś zobaczyłem warkocz upleciony z… warkoczy! Próbowałem prześledzić jego sploty, ale tylko oczy splotły mi się w patrzeniu na jego zawile przenikające się zwoje.

Klasyczny jej warkocz zbiera wszystkie włosy w jednym miejscu i wkręca je w siebie, jest jak strumień mający jedno tylko źródło, chociaż i tutaj jest zmienność, bo warkocz bierze włosy na siebie, albo pod siebie: jest na włosach, lub jakby pod nimi. Bywa, że zaczyna się wysoko, niemal na czubku głowy (albo inaczej, ponad skrońmi, opasując głowę dookoła i z tyłu łącząc się) ale wtedy zbiera włosy tylko z sąsiedztwa i ściśle przylegając do głowy schodzi w dół, zbierając po drodze kolejne pasemka włosów – znowu jak strumień zbierający po drodze wody małych strumyczków - by w końcu nisko, blisko już karku, oderwać się od głowy i popędzić w dół falistymi, przenikającymi się liniami splotów. Bywa też, że warkocz zaczyna się wysoko, ale w swoim biegu w dół meandruje z tyłu głowy, niezdecydowany. Oczywiście miejsce jego skoku także podlega zmianom: wędruje z środka głowy czasami na lewą stronę, częściej na prawą, a wtedy zwykle nosi warkocz z przodu, na piersi. W tym uczesaniu widzę ją dostojną i elegancką, może dlatego, że ta fryzura jest jedną z dwóch wybieranych na publiczne występy, ale wtedy czesze ją jej fryzjerka. Nie wiem dlaczego chodzi do niej, przecież mógłbym sam ją uczesać…

Ach, nie napisałem o tej drugiej fryzurze na oficjalne okazje, zamyśliłem się. Ściśle pleciony warkocz zwijany jest w kręgi, jeden przy drugim, a koniec zmyślnie chowany jest do środka tej czaszy wyrastającej za głową, czasami ponad nią, i utrzymywanej w całości tajemnym sposobem. Szyję i kark ma wtedy odsłonięte, jedynie drobny meszek i parę króciutkich włosków wymyka się ogólnemu porządkowi, ale widać je tylko z bliska, gdy korzystając z rzadkiej okazji nachylam się, żeby ustami dotknąć jej nagi kark. Nierzadko warkocz zaczyna się niżej, nie przy samej głowie, a na wysokości jej ramion; jest tak zwykle wtedy, gdy Jasia sama zaplata swoje włosy. Podziwiam jej perfekcję w pleceniu warkoczy i zazdroszczę tej umiejętności, bo mimo iż z czasem nabrałem niezłej wprawy, ciągle daleko jest mi do jej umiejętności. Ilekroć widzę u niej ten warkocz, odczuwam coś podobnego do żalu zmieszanego z zazdrością: dlaczego musiała sama pleść, dlaczego ja nie mogłem?

Warkocz najbardziej umykający opisowi, warkocz, który swoją ulotnością niemal uniemożliwia prześledzenie biegu jego splotów, biegnie od jednej jej skroni do drugiej, ale splata tylko niewielką część włosów, całej ich reszcie pozwalając swobodnie opadać aż do bioder. Ten warkocz wygląda jakby nie był dokończony, albo jakby nie był zdecydowany: bierze kosmyki włosów, przeplata je raz czy dwa i porzuca, by odrobinę dalej wziąć następny kosmyk i tak samo beztrosko z nim postąpić. Ma dwa początki, właśnie nad skrońmi Jasi, ale końca nie ma. Czasami myślę, patrząc na niego, że jest lekkomyślny w swoim braniu i porzucaniu. Jest jak piękna kobieta, która zmienia kochanków z wdziękiem właściwym dla swojej płci.

Czasami jej fryzury tracą warkocz, główny swój ton. Jasia upina wtedy niesplecione włosy w zawiłe zwoje, w wielokrotnie przeplatające się węzły tworzące na głowie fantazyjne koki, w których nie widać ani końca, ani początku jej włosów, ale bywa też – jakżeby inaczej mogło być – że z tego poplątanego zawirowania wymyka się ogon wolnych włosów i zgrabnym łukiem opada na jej plecy.

Oczywiście zdarzają się, i to w bardzo licznych odmianach, fryzury łączące warkocz lub warkocze z najróżniejszymi układami włosów. Pierwsza jej fryzura tego rodzaju, a Jasia zainaugurowała nią wielką serię zmian, była z dodatkiem: przez jej czoło biegł wąski paseczek w kolorze włosów i znikał owinięty włosami ponad skrońmi; co się dalej z nim działo – nie wiem. Musiałbym podnieść jej włosy albo zapytać, ale przecież my prowadziliśmy grę: ona udawała, że nic się nie zmieniło, ja, że nie widzę zmian i w ogóle małą zwracam uwagę na jej fryzury. Włosów owijających się wokół paska było stopniowo coraz więcej, aż w końcu, gdy jego końce idąc z obu stron znikały za uszami, włosy nagle zamieniały się w warkocz. Całość przypominała opaskę na głowę zrobioną z jej włosów dla trzymania pozostałych, niesplecionych i swobodnie opadających.

Opaski rzadko się u niej pojawiają, raczej nie na oficjalne okazje, ale za każdym razem z innymi warkoczami. Bywa ich dużo, ale cieniutkich, zbierających jedynie niewielką część z całego bogactwa jej włosów, warkoczy ściśle plecionych i długich, rzędem okalających jej głowę i swobodnie schodzących w dół; bywa, że są luźne, ledwie zaznaczone, bywa, że nie ma ich wcale albo jest jeden cienki, wiążący sobą wszystkie jej włosy niczym gumka w koński ogon. A te jej gumki! Te wstążki najróżniejsze, opaski, jakieś chustki, albo nie wiem co takiego, a wszystko to w nieskończoności rodzajów, odmian, faktur i sposobów wplatania we włosy! Przez tyle lat z nią przeżytych naprawdę rzadko zdarzało się, aby jej fryzury powtarzały się w każdym szczególe.

Dla mnie, w domu, czasami robi sobie kucyki, takie zwykłe kucyki wyrastające z boków jej głowy niczym rogi. Włosy, uwolnione od wszelkich ograniczeń, spadają jej za ramiona dwoma lśniącymi, ruchliwymi kaskadami. Nawet teraz, gdy jest już dojrzałą kobietą, tak uczesana wyglądała dziewczęco, jak w pierwszych naszych latach.

Niektóre reguły jej fryzur na zawsze pozostały dla mnie tajemnicą. Nie wypytuję się w jakiejś niewyrażonej obawie zepsucia czaru tajemnicy i własnej zabawy w podpatrywanie i dociekliwość.

Od pierwszego razu polubiłem czesanie jej, Jasia chyba też, bo nie tylko nie odmawia mojej prośbie uczesania jej, ale i nierzadko prosi o to. Czasami przeprasza mnie w ten sposób, czasami prosi o bycie bliżej albo o wyrozumiałość, gdy ma trudne dni w pracy lub gdy nie może skończyć utworu i do późnej nocy słyszę dobiegające z jej pokoju powtarzane i urywane fragmenty tematów.

W czasie czesania włosów bywa skupiona i uważna, wtedy podpowiada jak mam czesać albo wskazuje kosmyk który zostawiłem, ale na ogół jest nieuważna, rozgadana i wesoła. Przechyla głowę na bok odsłaniając swoją długą szyję, a ja szybko zauważyłem, że robi to specjalnie wiedząc, iż natychmiast wykorzystam okazję do pocałowania jej. Bywa, że te pocałunki są początkiem zwariowanych, pełnych wygłupów i śmiechu, naszych chwil...

Później siada przed lustrem z włosami splątanymi i sterczącymi na wszystkie strony.

-Czesz mnie szybko, Jasiu. Zobacz, jak ja wyglądam!

Wygląda wtedy pięknie.

Po wielu latach, całkiem niedawno, Jasia odkryła przede mną część tajemnic swoich fryzur.

-Jasiu, nigdy nie pytałeś o moje fryzury, chociaż widziałam, że byłeś ciekawy. Wiem dlaczego nie pytałeś, urocze to dla mnie. To twoje milczące patrzenie na moje włosy jest dla mnie najpiękniejszym komplementem. Wiele razy wymyślałam nowe fryzury tylko po to, żeby zobaczyć twoje zapatrzenie, czasami nawet z otwartymi ustami.

-Ja miałem otwarte usta? Niemożliwe.

-Miałeś, miałeś – Jasia śmiała się.

-Bo czarujesz mnie swoimi warkoczami.